Jak już wspomniano, trudno rozpatrywać zasady bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy
w oderwaniu od materiału, nad którym się pracuje, ponieważ jego rodzaj w dużej mierze
rzutuje na wymagania bezpieczeństwa stosowane w danym miejscu pracy.
Nie można tego odnieść do sytuacji prowadzenia oględzin. Ze względu na to, że prze-
stępstwa mogą dotyczyć w zasadzie każdej sfery życia i zdarzyć się właściwie wszędzie,
stworzenie katalogu przepisów zapewniających bezpieczeństwo i higienę pracy w miejscu,
w którym ujawnia się przestępstwo, jest niemożliwe. Sytuację pogarsza fakt, że niejed-
nokrotnie trudne do przewidzenia skutki danego przestępstwa powodują zwiększenie
niebezpieczeństwa zagrożenia życia bądź zdrowia uczestników oględzin.
Zasad bezpieczeństwa i higieny pracy należy przestrzegać w każdym miejscu, w którym
przeprowadza się oględziny. Dotyczą one wszystkich uczestników tej czynności w równym
stopniu, chociaż charakter wykonywanych przez poszczególnych funkcjonariuszy czynności
powoduje stawianie im różnych wymagań. Za bezpieczeństwo związane z oględzinami
w danym miejscu odpowiada prowadzący oględziny. Na nim spoczywa obowiązek poin-
formowania wszystkich uczestników oględzin o warunkach bezpieczeństwa. Bardzo często
zachodzi też konieczność współpracy z wyspecjalizowanymi służbami, takimi jak: straż po-
żarna lub pogotowie gazowe albo energetyczne. Obowiązek konsultacji z przedstawicielami
tych służb spoczywa również na prowadzącym oględziny.
Technik kryminalistyczny odpowiada natomiast za wykorzystanie sprzętu technicznego
odpowiedniego nie tylko ze względu na rodzaj zabezpieczanego śladu, lecz także na cha-
rakter miejsca, w którym oględziny są prowadzone.
Typy sytuacji niebezpiecznych
Ze względu na przyczynę i charakter niebezpieczeństw, które można napotkać w miejscu
prowadzenia oględzin, wyróżniono kilka ich grup. Niżej zostaną wymienione i pokrótce
opisane miejsca, w których trzeba zachować szczególną ostrożność ze względu na zagro-
żenie życia bądź zdrowia uczestników oględzin.
Pogorzeliska i budynki uszkodzone przez wybuch. Podczas przebywania w takich miej-
scach zawsze trzeba pamiętać o tym, że budynki uszkodzone przez wybuch mogą grozić
zawaleniem. Podobna sytuacja dotyczy pogorzeliska, którego konstrukcja, mimo iż często
nie jest zniszczona przez działanie płomieni, może być naruszona wskutek akcji gaśniczej.
Miejsca tego typu obfitują ponadto w wystające przedmioty, które mogą być niebezpieczne
dla uczestników oględzin. Wystające fragmenty blach i szkieł mogą stać się przyczyną zranień,
z nieszczelnych instalacji gazowych może ulatniać się gaz, elementy instalacji elektrycznych
mogą być pod napięciem, a z instalacji centralnego ogrzewania może wylewać się gorąca
woda. Na podłogach bardzo często znajduje się gruz. Może on przykrywać dziury, miejsca
o zmniejszonej odporności na ciężar lub inne niebezpieczne przedmioty.
Zagrożenie podczas przebywania w takich miejscach wiąże się również z tym, że oględziny
są przeprowadzane najczęściej przy niedostatecznym świetle, co wynika z konieczności
odłączenia dopływu prądu.
Miejsca o dużej koncentracji materiałów chemicznych. Oględziny prowadzone w takich
miejscach, jak nielegalne laboratoria chemiczne, magazyny apteczne lub składy chemiczne
są niebezpieczne ze względu na możliwość nagromadzenia w powietrzu toksycznych par
lub gazów mogących dostać się do płuc przeprowadzających je osób. Nagromadzone
substancje o charakterze łatwopalnym mogą stać się przyczyną wybuchu lub pożaru. Duże
niebezpieczeństwo stanowią również związki o charakterze żrącym.
Miejsca wypadków drogowych. Niebezpieczeństwo związane z oględzinami miejsc wy-
padków drogowych wiąże się z niedostatecznym oznakowaniem i zabezpieczeniem miejsca
zdarzenia. Może to spowodować najechanie na uczestników oględzin innymi pojazdami
poruszającymi się po drodze, na której oględziny są prowadzone. Sytuacja ta dotyczy przede
wszystkim czynności, które są wykonywane w warunkach niedostatecznej widoczności, na
krętych, górskich drogach, tuż za zakrętem. Szczególnie niebezpieczne jest prowadzenie
oględzin na autostradach lub drogach szybkiego ruchu.
Miejsca znajdujące się na wysokościach. Do takich miejsc trzeba zaliczyć przede
wszystkim dachy, rusztowania, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń, ze-
wnętrzne ściany wież, kominy, słupy itd. Niebezpieczeństwo podczas oględzin prowadzo-
nych w takich warunkach wynika bardzo często z ograniczonej możliwości poruszania się
tam. W tych warunkach nie można pozwolić sobie na brawurę.
Kanały, studnie, schrony, piwnice, podziemia. Podstawowym zagrożeniem podczas
oględzin prowadzonych w tego rodzaju miejscach jest niedostateczne oświetlenie. W nie-
wielkich i niewygodnych przestrzeniach poddawanych penetracji nietrudno o przeoczenie
niebezpiecznych przedmiotów mogących się tam znajdować przypadkowo bądź stanowią-
cych np. wyposażenie wystające ze ścian lub podłóg. W takich warunkach nie zawsze jest
możliwe zwrócenie należytej uwagi na niebezpieczeństwa związane z obsuwaniem się ścian
lub zawaleniem sklepienia, które może być spowodowane np. przez uczestników oględzin.
W miejscach tych występuje także duże zapylenie, mogą one też być wypełnione powietrzem
o obniżonej zawartości tlenu, co zagraża uczestnikom oględzin uduszeniem.
Miejsca w terenie podmokłym. Oględziny w tym terenie należą do niebezpiecznych ze
względu na możliwość obsunięcia się gruntu oraz mogące wystąpić trudności w ewakuowaniu
się. Tereny podmokłe mogą być też miejscem występowania znacznej liczby insektów.
Inne miejsca szczególnie niebezpieczne. Szczególnie niebezpieczne miejsca oględzin to
wnętrza, w których przebywanie lub nieumiejętne poruszanie się niewykwalifikowanego
personelu może powodować narażenie życia lub zdrowia. Są to wszelkiego typu specjali-
styczne, wyizolowane pomieszczenia, takie jak: stacje TRAFO, gazownie, przepompownie
wody, hydrofornie, wieże ciśnień, chlorownie itd. (drzwi do takich pomieszczeń z reguły są
zaopatrzone w tabliczki z napisem: „Nieupoważnionym wstęp wzbroniony”).
w oderwaniu od materiału, nad którym się pracuje, ponieważ jego rodzaj w dużej mierze
rzutuje na wymagania bezpieczeństwa stosowane w danym miejscu pracy.
Nie można tego odnieść do sytuacji prowadzenia oględzin. Ze względu na to, że prze-
stępstwa mogą dotyczyć w zasadzie każdej sfery życia i zdarzyć się właściwie wszędzie,
stworzenie katalogu przepisów zapewniających bezpieczeństwo i higienę pracy w miejscu,
w którym ujawnia się przestępstwo, jest niemożliwe. Sytuację pogarsza fakt, że niejed-
nokrotnie trudne do przewidzenia skutki danego przestępstwa powodują zwiększenie
niebezpieczeństwa zagrożenia życia bądź zdrowia uczestników oględzin.
Zasad bezpieczeństwa i higieny pracy należy przestrzegać w każdym miejscu, w którym
przeprowadza się oględziny. Dotyczą one wszystkich uczestników tej czynności w równym
stopniu, chociaż charakter wykonywanych przez poszczególnych funkcjonariuszy czynności
powoduje stawianie im różnych wymagań. Za bezpieczeństwo związane z oględzinami
w danym miejscu odpowiada prowadzący oględziny. Na nim spoczywa obowiązek poin-
formowania wszystkich uczestników oględzin o warunkach bezpieczeństwa. Bardzo często
zachodzi też konieczność współpracy z wyspecjalizowanymi służbami, takimi jak: straż po-
żarna lub pogotowie gazowe albo energetyczne. Obowiązek konsultacji z przedstawicielami
tych służb spoczywa również na prowadzącym oględziny.
Technik kryminalistyczny odpowiada natomiast za wykorzystanie sprzętu technicznego
odpowiedniego nie tylko ze względu na rodzaj zabezpieczanego śladu, lecz także na cha-
rakter miejsca, w którym oględziny są prowadzone.
Typy sytuacji niebezpiecznych
Ze względu na przyczynę i charakter niebezpieczeństw, które można napotkać w miejscu
prowadzenia oględzin, wyróżniono kilka ich grup. Niżej zostaną wymienione i pokrótce
opisane miejsca, w których trzeba zachować szczególną ostrożność ze względu na zagro-
żenie życia bądź zdrowia uczestników oględzin.
Pogorzeliska i budynki uszkodzone przez wybuch. Podczas przebywania w takich miej-
scach zawsze trzeba pamiętać o tym, że budynki uszkodzone przez wybuch mogą grozić
zawaleniem. Podobna sytuacja dotyczy pogorzeliska, którego konstrukcja, mimo iż często
nie jest zniszczona przez działanie płomieni, może być naruszona wskutek akcji gaśniczej.
Miejsca tego typu obfitują ponadto w wystające przedmioty, które mogą być niebezpieczne
dla uczestników oględzin. Wystające fragmenty blach i szkieł mogą stać się przyczyną zranień,
z nieszczelnych instalacji gazowych może ulatniać się gaz, elementy instalacji elektrycznych
mogą być pod napięciem, a z instalacji centralnego ogrzewania może wylewać się gorąca
woda. Na podłogach bardzo często znajduje się gruz. Może on przykrywać dziury, miejsca
o zmniejszonej odporności na ciężar lub inne niebezpieczne przedmioty.
Zagrożenie podczas przebywania w takich miejscach wiąże się również z tym, że oględziny
są przeprowadzane najczęściej przy niedostatecznym świetle, co wynika z konieczności
odłączenia dopływu prądu.
Miejsca o dużej koncentracji materiałów chemicznych. Oględziny prowadzone w takich
miejscach, jak nielegalne laboratoria chemiczne, magazyny apteczne lub składy chemiczne
są niebezpieczne ze względu na możliwość nagromadzenia w powietrzu toksycznych par
lub gazów mogących dostać się do płuc przeprowadzających je osób. Nagromadzone
substancje o charakterze łatwopalnym mogą stać się przyczyną wybuchu lub pożaru. Duże
niebezpieczeństwo stanowią również związki o charakterze żrącym.
Miejsca wypadków drogowych. Niebezpieczeństwo związane z oględzinami miejsc wy-
padków drogowych wiąże się z niedostatecznym oznakowaniem i zabezpieczeniem miejsca
zdarzenia. Może to spowodować najechanie na uczestników oględzin innymi pojazdami
poruszającymi się po drodze, na której oględziny są prowadzone. Sytuacja ta dotyczy przede
wszystkim czynności, które są wykonywane w warunkach niedostatecznej widoczności, na
krętych, górskich drogach, tuż za zakrętem. Szczególnie niebezpieczne jest prowadzenie
oględzin na autostradach lub drogach szybkiego ruchu.
Miejsca znajdujące się na wysokościach. Do takich miejsc trzeba zaliczyć przede
wszystkim dachy, rusztowania, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń, ze-
wnętrzne ściany wież, kominy, słupy itd. Niebezpieczeństwo podczas oględzin prowadzo-
nych w takich warunkach wynika bardzo często z ograniczonej możliwości poruszania się
tam. W tych warunkach nie można pozwolić sobie na brawurę.
Kanały, studnie, schrony, piwnice, podziemia. Podstawowym zagrożeniem podczas
oględzin prowadzonych w tego rodzaju miejscach jest niedostateczne oświetlenie. W nie-
wielkich i niewygodnych przestrzeniach poddawanych penetracji nietrudno o przeoczenie
niebezpiecznych przedmiotów mogących się tam znajdować przypadkowo bądź stanowią-
cych np. wyposażenie wystające ze ścian lub podłóg. W takich warunkach nie zawsze jest
możliwe zwrócenie należytej uwagi na niebezpieczeństwa związane z obsuwaniem się ścian
lub zawaleniem sklepienia, które może być spowodowane np. przez uczestników oględzin.
W miejscach tych występuje także duże zapylenie, mogą one też być wypełnione powietrzem
o obniżonej zawartości tlenu, co zagraża uczestnikom oględzin uduszeniem.
Miejsca w terenie podmokłym. Oględziny w tym terenie należą do niebezpiecznych ze
względu na możliwość obsunięcia się gruntu oraz mogące wystąpić trudności w ewakuowaniu
się. Tereny podmokłe mogą być też miejscem występowania znacznej liczby insektów.
Inne miejsca szczególnie niebezpieczne. Szczególnie niebezpieczne miejsca oględzin to
wnętrza, w których przebywanie lub nieumiejętne poruszanie się niewykwalifikowanego
personelu może powodować narażenie życia lub zdrowia. Są to wszelkiego typu specjali-
styczne, wyizolowane pomieszczenia, takie jak: stacje TRAFO, gazownie, przepompownie
wody, hydrofornie, wieże ciśnień, chlorownie itd. (drzwi do takich pomieszczeń z reguły są
zaopatrzone w tabliczki z napisem: „Nieupoważnionym wstęp wzbroniony”).