Identyfikacja zabezpieczonych śladów mechanoskopijnych jest dokonywana w toku tzw.
badań porównawczych. W ekspertyzie mechanoskopijnej materiał porównawczy stanowią
narzędzia oraz inne przedmioty, których użycie w trakcie realizacji czynu przestępnego
mogło spowodować powstanie śladów mechanoskopijnych.
Narzędzia oraz przedmioty stanowiące materiał porównawczy są uzyskiwane w ramach
postępowania karnego w trakcie czynności: przeszukania pomieszczeń, zatrzymania i prze-
szukania osoby, kontroli pojazdów, oględzin miejsc innych zdarzeń. Przebieg i wyniki pro-
wadzonych czynności należy udokumentować, czyli opisać w protokole np. z przeszukania
lub oględzin, a przedmioty stanowiące potencjalny materiał porównawczy zabezpieczyć,
opakowując z zachowaniem zasad obowiązujących przy zabezpieczaniu dowodowych
śladów mechanoskopijnych. Szczególnej ochrony wymagają tzw. części robocze narzędzi;
należy je wysuszyć, unieruchomić i starannie opakować. Części roboczych nie należy
czyścić z uwagi na możliwość wystąpienia na nich substancji pochodzącej z podłoża, na
które narzędzie oddziaływało. Badania
identyfikacyjne narzędzi często są
badaniami kompleksowymi. Oznacza
to, że w początkowym etapie badań
biegli chemicy lub biolodzy identyfikują
substancję występującą na powierzchni
narzędzia.
Wyjątkowo materiał porównawczy
mogą stanowić ślady porównawcze
wykonane wytypowanym narzędziem.
Pobranie śladów porównawczych jest
dokonywane w sytuacji, gdy zabezpie-
czenie narzędzi lub przedmiotów powo-
dowałoby znaczne utrudnienia w pracy,
np. zabezpieczenie plombownicy. Ślady
porównawcze należy wykonać w podłożu o takich samych właściwościach lub zbliżonych do
właściwości materiału, na którym występują ślady dowodowe. Technika wykonania śladów
powinna być zbliżona do sposobu naniesienia śladów dowodowych przez sprawcę12. Po-
branie materiału porównawczego z plombownicy obejmuje wykonanie kilkunastu odcisków
matryc plombownicy, czyli zaciśnięcie plomb z materiału takiego samego, jak dowodowe.
Plomby należy zaciskać, różnicując siłę nacisku, jednak tak, aby odciśnięciu uległy całe
matryce. W plombownicach z datownikiem należy ustawić datę taką, jaka występuje na
materiale dowodowym. W protokole pobrania materiału porównawczego dodatkowo
trzeba podać odległość między matrycami przy maksymalnym zaciśnięciu13.
W badaniach mechanoskopijnych materiał porównawczy mogą stanowić także takiego
samego rodzaju ślady mechanoskopijne zabezpieczone w trakcie oględzin miejsc zdarzeń,
które ze względu na podobieństwo modus operandi sprawców, użyte narzędzia lub inne
okoliczności dają podstawę do przypuszczeń, że przestępstwa zostały popełnione przez
te same osoby.
Kolejnym źródłem materiału porównawczego są zbiory kryminalistyczne. Rejestracji
i sprawdzeniu w nich podlegają14:
a) złamane wkładki bębenkowe zamków wpuszczanych w drzwi montowane w miesz-
kaniach15,
b) sfałszowane monety obiegowe i pamiątkowe16,
c) podrobione znaczniki probiercze.
Prowadzone w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji zbiory pozwalają
na łączenie spraw ze względu na użycie przez sprawcę tego samego narzędzia oraz na
ustalenie terenu działania sprawcy. Sprawdzenia w zbiorach są dokonywane za pośredni-
ctwem ekspertów laboratoriów kryminalistycznych komend wojewódzkich Policji, którym
przesłano do badań dowodowy materiał.
Często wraz z materiałem porównawczym należy przesłać tzw. materiał kontrolny
(próbki podłoża będącego nośnikiem śladów dowodowych). Materiał ten, ze względu na
zgodność właściwości, biegły może wykorzystać do wykonania śladów porównawczych.
Zabezpieczenie tego materiału jest ważne w sytuacjach, gdy np. wzór plomb lub innych
zabezpieczeń stosowanych przez pokrzywdzony podmiot jest zastrzeżony, a przez to trudny
do uzyskania.
badań porównawczych. W ekspertyzie mechanoskopijnej materiał porównawczy stanowią
narzędzia oraz inne przedmioty, których użycie w trakcie realizacji czynu przestępnego
mogło spowodować powstanie śladów mechanoskopijnych.
Narzędzia oraz przedmioty stanowiące materiał porównawczy są uzyskiwane w ramach
postępowania karnego w trakcie czynności: przeszukania pomieszczeń, zatrzymania i prze-
szukania osoby, kontroli pojazdów, oględzin miejsc innych zdarzeń. Przebieg i wyniki pro-
wadzonych czynności należy udokumentować, czyli opisać w protokole np. z przeszukania
lub oględzin, a przedmioty stanowiące potencjalny materiał porównawczy zabezpieczyć,
opakowując z zachowaniem zasad obowiązujących przy zabezpieczaniu dowodowych
śladów mechanoskopijnych. Szczególnej ochrony wymagają tzw. części robocze narzędzi;
należy je wysuszyć, unieruchomić i starannie opakować. Części roboczych nie należy
czyścić z uwagi na możliwość wystąpienia na nich substancji pochodzącej z podłoża, na
które narzędzie oddziaływało. Badania
identyfikacyjne narzędzi często są
badaniami kompleksowymi. Oznacza
to, że w początkowym etapie badań
biegli chemicy lub biolodzy identyfikują
substancję występującą na powierzchni
narzędzia.
Wyjątkowo materiał porównawczy
mogą stanowić ślady porównawcze
wykonane wytypowanym narzędziem.
Pobranie śladów porównawczych jest
dokonywane w sytuacji, gdy zabezpie-
czenie narzędzi lub przedmiotów powo-
dowałoby znaczne utrudnienia w pracy,
np. zabezpieczenie plombownicy. Ślady
porównawcze należy wykonać w podłożu o takich samych właściwościach lub zbliżonych do
właściwości materiału, na którym występują ślady dowodowe. Technika wykonania śladów
powinna być zbliżona do sposobu naniesienia śladów dowodowych przez sprawcę12. Po-
branie materiału porównawczego z plombownicy obejmuje wykonanie kilkunastu odcisków
matryc plombownicy, czyli zaciśnięcie plomb z materiału takiego samego, jak dowodowe.
Plomby należy zaciskać, różnicując siłę nacisku, jednak tak, aby odciśnięciu uległy całe
matryce. W plombownicach z datownikiem należy ustawić datę taką, jaka występuje na
materiale dowodowym. W protokole pobrania materiału porównawczego dodatkowo
trzeba podać odległość między matrycami przy maksymalnym zaciśnięciu13.
W badaniach mechanoskopijnych materiał porównawczy mogą stanowić także takiego
samego rodzaju ślady mechanoskopijne zabezpieczone w trakcie oględzin miejsc zdarzeń,
które ze względu na podobieństwo modus operandi sprawców, użyte narzędzia lub inne
okoliczności dają podstawę do przypuszczeń, że przestępstwa zostały popełnione przez
te same osoby.
Kolejnym źródłem materiału porównawczego są zbiory kryminalistyczne. Rejestracji
i sprawdzeniu w nich podlegają14:
a) złamane wkładki bębenkowe zamków wpuszczanych w drzwi montowane w miesz-
kaniach15,
b) sfałszowane monety obiegowe i pamiątkowe16,
c) podrobione znaczniki probiercze.
Prowadzone w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji zbiory pozwalają
na łączenie spraw ze względu na użycie przez sprawcę tego samego narzędzia oraz na
ustalenie terenu działania sprawcy. Sprawdzenia w zbiorach są dokonywane za pośredni-
ctwem ekspertów laboratoriów kryminalistycznych komend wojewódzkich Policji, którym
przesłano do badań dowodowy materiał.
Często wraz z materiałem porównawczym należy przesłać tzw. materiał kontrolny
(próbki podłoża będącego nośnikiem śladów dowodowych). Materiał ten, ze względu na
zgodność właściwości, biegły może wykorzystać do wykonania śladów porównawczych.
Zabezpieczenie tego materiału jest ważne w sytuacjach, gdy np. wzór plomb lub innych
zabezpieczeń stosowanych przez pokrzywdzony podmiot jest zastrzeżony, a przez to trudny
do uzyskania.