Metale, ich stopy oraz wyroby z nich stanowią nieodłączny element otaczającej rzeczywi-
stości, wykorzystywane są w badaniach kryminalistycznych w związku z takimi zdarze-
niami, jak: katastrofy, wybuchy, pożary, wypadki drogowe, kradzieże metali kolorowych
lub kradzieże z włamaniem. Najczęściej do badań trafiają wyroby z:
— żelaza i jego stopów w postaci opiłków, fragmentów lub całych przedmiotów stalo-
wych i żeliwnych o różnym pochodzeniu i zastosowaniu,
— miedzi i jej stopów — jako monety, biżuteria, kable, cewki,
— ołowiu i jego stopów — amunicja, monety,
— metali szlachetnych i ich stopów — styki, biżuteria.
Badania metali i ich stopów w kryminalistyce, krócej określane jako badania metalo-
znawcze, można podzielić na następujące grupy:
— badania identyfikujące wyroby metalowe. W procesie identyfikacji uwzględnia się
takie cechy, jak: kształt, wymiary przedmiotu, barwę i stan powierzchni, sposób wy-
konania, właściwości fizyczne, chemiczne i mechaniczne oraz strukturę materiału;
— badania porównawcze. Porównanie wyrobów metalowych — dowodowego i porów-
nawczego — pozwala stwierdzić, czy zostały wykonane z materiału pochodzącego
z jednego wytopu, czy były poddane tym samym zabiegom technologicznym, a nawet
czy zostały wykonane w tym samym zakładzie i pochodzą z jednej serii produkcyjnej.
Często w wypadku badania większych przedmiotów, np. łomy, pręty, jest możliwe
stwierdzenie, czy dwa przedmioty stanowiły przed rozdzieleniem całość — na pod-
stawie takich cech, jak włóknistość lub rozkład zanieczyszczeń;
— ustalenie sposobu wykonania wyrobu metalowego zmierzające do określenia kwa-
lifikacji osób, które go wytworzyły oraz użytych do tego maszyn i urządzeń, czyli
technologii wykonania wyrobu. Podczas badania analizuje się cechy występujące na
wyrobie, charakterystyczne dla różnego rodzaju obróbki — mechanicznej, plastycznej,
chemicznej i cieplnej;
badanie przyczyn i sposobu uszkodzenia części pojazdów, maszyn i urządzeń. W ba-
daniu tym istotne jest ustalenie, czy uszkodzenie części pojazdu lub maszyny powstało
przed zdarzeniem i czy mogło być jego przyczyną, lub czy uszkodzenie jest wynikiem
działania dużych, dynamicznych sił występujących w czasie zdarzenia. Badaniu pod-
daje się uszkodzone części, biorąc pod uwagę takie cechy, jak: rodzaj uszkodzenia
— zgięcie, złamanie lub zerwanie, ziarnistość przełomu, wtrącenia niemetaliczne,
barwę i grubość warstwy nawęglonej, głębokość hartowania, charakter krawędzi
i wady ukryte materiału. Jeżeli badanie nie wykazuje wad materiału, które mogły być
przyczyną awarii, wyrób poddaje się dalszej analizie chemicznej i metalograficznej.
Badanie metaloznawcze obejmuje również badanie żarników żarówek pojazdów uczest-
niczących w wypadku drogowym w celu stwierdzenia, czy żarnik był aktywny w momencie
stłuczenia bańki szklanej żarówki.
stości, wykorzystywane są w badaniach kryminalistycznych w związku z takimi zdarze-
niami, jak: katastrofy, wybuchy, pożary, wypadki drogowe, kradzieże metali kolorowych
lub kradzieże z włamaniem. Najczęściej do badań trafiają wyroby z:
— żelaza i jego stopów w postaci opiłków, fragmentów lub całych przedmiotów stalo-
wych i żeliwnych o różnym pochodzeniu i zastosowaniu,
— miedzi i jej stopów — jako monety, biżuteria, kable, cewki,
— ołowiu i jego stopów — amunicja, monety,
— metali szlachetnych i ich stopów — styki, biżuteria.
Badania metali i ich stopów w kryminalistyce, krócej określane jako badania metalo-
znawcze, można podzielić na następujące grupy:
— badania identyfikujące wyroby metalowe. W procesie identyfikacji uwzględnia się
takie cechy, jak: kształt, wymiary przedmiotu, barwę i stan powierzchni, sposób wy-
konania, właściwości fizyczne, chemiczne i mechaniczne oraz strukturę materiału;
— badania porównawcze. Porównanie wyrobów metalowych — dowodowego i porów-
nawczego — pozwala stwierdzić, czy zostały wykonane z materiału pochodzącego
z jednego wytopu, czy były poddane tym samym zabiegom technologicznym, a nawet
czy zostały wykonane w tym samym zakładzie i pochodzą z jednej serii produkcyjnej.
Często w wypadku badania większych przedmiotów, np. łomy, pręty, jest możliwe
stwierdzenie, czy dwa przedmioty stanowiły przed rozdzieleniem całość — na pod-
stawie takich cech, jak włóknistość lub rozkład zanieczyszczeń;
— ustalenie sposobu wykonania wyrobu metalowego zmierzające do określenia kwa-
lifikacji osób, które go wytworzyły oraz użytych do tego maszyn i urządzeń, czyli
technologii wykonania wyrobu. Podczas badania analizuje się cechy występujące na
wyrobie, charakterystyczne dla różnego rodzaju obróbki — mechanicznej, plastycznej,
chemicznej i cieplnej;
badanie przyczyn i sposobu uszkodzenia części pojazdów, maszyn i urządzeń. W ba-
daniu tym istotne jest ustalenie, czy uszkodzenie części pojazdu lub maszyny powstało
przed zdarzeniem i czy mogło być jego przyczyną, lub czy uszkodzenie jest wynikiem
działania dużych, dynamicznych sił występujących w czasie zdarzenia. Badaniu pod-
daje się uszkodzone części, biorąc pod uwagę takie cechy, jak: rodzaj uszkodzenia
— zgięcie, złamanie lub zerwanie, ziarnistość przełomu, wtrącenia niemetaliczne,
barwę i grubość warstwy nawęglonej, głębokość hartowania, charakter krawędzi
i wady ukryte materiału. Jeżeli badanie nie wykazuje wad materiału, które mogły być
przyczyną awarii, wyrób poddaje się dalszej analizie chemicznej i metalograficznej.
Badanie metaloznawcze obejmuje również badanie żarników żarówek pojazdów uczest-
niczących w wypadku drogowym w celu stwierdzenia, czy żarnik był aktywny w momencie
stłuczenia bańki szklanej żarówki.