Okazanie — podstawa prawna: art. 173 kpk w zw. z art. 39 § 2 kpw, art. 74 § 2 pkt 1 kpk w zw. z art. 54
§ 5 kpw. Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 2 czerwca 2003 r. w sprawie warunków technicznych
przeprowadzenia okazania (DzU nr 104, poz. 981). Okazanie jest szczególną formą przesłuchania, która ma na
celu rozpoznanie osób lub rzeczy. Polega na koncentracji treści zeznań lub wyjaśnień na osobie (przedmiocie)
okazywanym w odpowiednich warunkach.
Osobie przesłuchiwanej okazuje się inną osobę, jej wizerunek lub rzecz. Okazanie powinno być przepro-
wadzone tak, by wyłączyć sugestię.
Osoba, którą okazujemy, powinna znajdować się w grupie liczącej łącznie co najmniej cztery osoby. Tak
więc do okazania należy przybrać co najmniej 3 inne osoby. Osoby przybrane do okazania nie mogą mieć
związku z przedmiotową sprawą. Nie należy przybierać osób, które — z racji pełnionych funkcji lub zawodu
(działalności) — mogą być znane przesłuchiwanemu.
Sposoby okazania:
¾ Okazanie bezpośrednie:
9 jawne,
9 z ukrycia.
¾ Okazanie pośrednie — brak bezpośredniego kontaktu z osobą lub rzeczą, np. okazanie fotografi i,
rysunku, modelu, obrazu telewizyjnego.
Warunki okazania:
¾ Okazanie powinno odbywać się w siedzibie organu, który dokonuje tej czynności procesowej,
w przystosowanym do tego celu pomieszczeniu. Pomieszczenie to powinno spełniać warunki
umożliwiające osobie przesłuchiwanej dokładne przyjrzenie się osobie okazywanej, jej wizerunkowi
lub rzeczy; w szczególności posiadać właściwe oświetlenie.
¾ W szczególnie uzasadnionych przypadkach można dokonać okazania poza siedzibą organu lub przy
użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość.
¾ Organ dokonujący okazania powinien zapewnić takie warunki, aby osoba przesłuchiwana nie mogła
zobaczyć przed okazaniem osoby okazywanej jej wizerunku lub rzeczy w sytuacji wskazującej na ich
rolę lub znaczenie procesowe.
¾ Dokonuje się tylu okazań osób, ich wizerunków lub rzeczy, ile jest osób przesłuchiwanych.
¾ Organ dokonujący okazania powinien zapewnić takie warunki, aby osoba przesłuchiwana, która brała
udział w okazaniu, nie kontaktowała się z osobami przesłuchiwanymi, które nie brały jeszcze udziału
w tej czynności.
¾ Osoby przybrane do osoby okazywanej powinny być w zbliżonym wieku oraz mieć podobny do niej
wzrost, tuszę, ubiór i inne cechy charakterystyczne.
¾ Organ dokonujący okazania powinien zapewnić, aby wygląd osoby okazywanej nie różnił się podczas
okazania od jej wyglądu podczas zdarzenia stanowiącego przedmiot postępowania. Jeżeli wygląd
osoby okazywanej podczas okazania różni się od jej wyglądu podczas zdarzenia stanowiącego
przedmiot postępowania, zamieszcza się o tym stosowną wzmiankę w protokole czynności.
¾ Dokonuje się tylu okazań osoby, ile jest osób okazywanych.
¾ Podczas okazania osoba okazywana wybiera według swego uznania miejsce w grupie osób
przybranych.
¾ W uzasadnionych przypadkach organ dokonujący okazania powinien zapewnić warunki do zapoznania
się przez osobę przesłuchiwaną ze znakami szczególnymi osoby okazywanej, w szczególności
bliznami i tatuażami.
¾ W uzasadnionych przypadkach osoby mogą być okazywane w ruchu.
¾ Okazania można dokonać także w sposób wyłączający możliwość rozpoznania osoby przesłuchiwanej
przez osobę okazywaną. Podczas takiego okazania mogą być użyte w szczególności: sprzęt
elektroniczny, wizjer, lustro obserwacyjne lub inny środek pozwalający na dokonanie okazania
w sposób wykluczający ujawnienie osobom nieuprawnionym tożsamości osoby przesłuchiwanej.
¾ Organ dokonujący okazania wizerunku osoby powinien zapewnić, aby podczas okazania wizerunek
ten znajdował się wśród wizerunków innych osób. Okazanie wizerunku osoby może zostać dokonane
również przez okazanie osobie przesłuchiwanej zbioru wizerunków gromadzonych na podstawie
odrębnych przepisów. Przez wizerunek osoby rozumie się również zapis audiowizualny na taśmie
wideofonicznej lub innym nośniku.
¾ Podczas okazania rzeczy powinna być ona, w miarę możliwości, umieszczona wśród innych rzeczy
tego samego rodzaju. Podczas okazania rzeczy może zostać użyty sprzęt elektroniczny lub inny środek
umożliwiający rozpoznanie rzeczy mimo braku bezpośredniego kontaktu osoby przesłuchiwanej
z okazywaną jej rzeczą.
Osoba przesłuchiwana może rozpoznać osobę okazywaną przez zidentyfi kowanie rysów twarzy, sylwetki,
ruchów, brzmienia głosu, akcentu, woni itp. W przypadku rzeczy, można ją zidentyfi kować przez rozpoznanie
— fasonu, koloru, innych cech charakterystycznych stosownie do jej rodzaju i charakteru.
Z czynności okazania sporządza się protokół okazania. Jest on zapisem procesowego utrwalenia
przebiegu i wyników okazania. Okazanie można ponadto utrwalić za pomocą urządzenia rejestrującego obraz
lub dźwięk.
Po zakończeniu okazania powinno się (szczególnie jeśli wynik okazania jest pozytywny) niezwłocznie
przesłuchać świadka, który dokonał rozpoznania, w celu uszczegółowienia związku rozpoznawanej osoby lub
rzeczy z wykroczeniem.
Protokół okazania powinien zawierać m.in.:
¾ wskazanie liczby okazywanych przedmiotów (osób, rzeczy, fotografi i),
¾ oświadczenie osoby rozpoznającej co do rozpoznania,
¾ w razie rozpoznania — wskazanie cech (właściwości), po których dany przedmiot został rozpoznany,
łącznie z podaniem okoliczności, w jakich osoba rozpoznająca zetknęła się z tym przedmiotem.
§ 5 kpw. Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 2 czerwca 2003 r. w sprawie warunków technicznych
przeprowadzenia okazania (DzU nr 104, poz. 981). Okazanie jest szczególną formą przesłuchania, która ma na
celu rozpoznanie osób lub rzeczy. Polega na koncentracji treści zeznań lub wyjaśnień na osobie (przedmiocie)
okazywanym w odpowiednich warunkach.
Osobie przesłuchiwanej okazuje się inną osobę, jej wizerunek lub rzecz. Okazanie powinno być przepro-
wadzone tak, by wyłączyć sugestię.
Osoba, którą okazujemy, powinna znajdować się w grupie liczącej łącznie co najmniej cztery osoby. Tak
więc do okazania należy przybrać co najmniej 3 inne osoby. Osoby przybrane do okazania nie mogą mieć
związku z przedmiotową sprawą. Nie należy przybierać osób, które — z racji pełnionych funkcji lub zawodu
(działalności) — mogą być znane przesłuchiwanemu.
Sposoby okazania:
¾ Okazanie bezpośrednie:
9 jawne,
9 z ukrycia.
¾ Okazanie pośrednie — brak bezpośredniego kontaktu z osobą lub rzeczą, np. okazanie fotografi i,
rysunku, modelu, obrazu telewizyjnego.
Warunki okazania:
¾ Okazanie powinno odbywać się w siedzibie organu, który dokonuje tej czynności procesowej,
w przystosowanym do tego celu pomieszczeniu. Pomieszczenie to powinno spełniać warunki
umożliwiające osobie przesłuchiwanej dokładne przyjrzenie się osobie okazywanej, jej wizerunkowi
lub rzeczy; w szczególności posiadać właściwe oświetlenie.
¾ W szczególnie uzasadnionych przypadkach można dokonać okazania poza siedzibą organu lub przy
użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość.
¾ Organ dokonujący okazania powinien zapewnić takie warunki, aby osoba przesłuchiwana nie mogła
zobaczyć przed okazaniem osoby okazywanej jej wizerunku lub rzeczy w sytuacji wskazującej na ich
rolę lub znaczenie procesowe.
¾ Dokonuje się tylu okazań osób, ich wizerunków lub rzeczy, ile jest osób przesłuchiwanych.
¾ Organ dokonujący okazania powinien zapewnić takie warunki, aby osoba przesłuchiwana, która brała
udział w okazaniu, nie kontaktowała się z osobami przesłuchiwanymi, które nie brały jeszcze udziału
w tej czynności.
¾ Osoby przybrane do osoby okazywanej powinny być w zbliżonym wieku oraz mieć podobny do niej
wzrost, tuszę, ubiór i inne cechy charakterystyczne.
¾ Organ dokonujący okazania powinien zapewnić, aby wygląd osoby okazywanej nie różnił się podczas
okazania od jej wyglądu podczas zdarzenia stanowiącego przedmiot postępowania. Jeżeli wygląd
osoby okazywanej podczas okazania różni się od jej wyglądu podczas zdarzenia stanowiącego
przedmiot postępowania, zamieszcza się o tym stosowną wzmiankę w protokole czynności.
¾ Dokonuje się tylu okazań osoby, ile jest osób okazywanych.
¾ Podczas okazania osoba okazywana wybiera według swego uznania miejsce w grupie osób
przybranych.
¾ W uzasadnionych przypadkach organ dokonujący okazania powinien zapewnić warunki do zapoznania
się przez osobę przesłuchiwaną ze znakami szczególnymi osoby okazywanej, w szczególności
bliznami i tatuażami.
¾ W uzasadnionych przypadkach osoby mogą być okazywane w ruchu.
¾ Okazania można dokonać także w sposób wyłączający możliwość rozpoznania osoby przesłuchiwanej
przez osobę okazywaną. Podczas takiego okazania mogą być użyte w szczególności: sprzęt
elektroniczny, wizjer, lustro obserwacyjne lub inny środek pozwalający na dokonanie okazania
w sposób wykluczający ujawnienie osobom nieuprawnionym tożsamości osoby przesłuchiwanej.
¾ Organ dokonujący okazania wizerunku osoby powinien zapewnić, aby podczas okazania wizerunek
ten znajdował się wśród wizerunków innych osób. Okazanie wizerunku osoby może zostać dokonane
również przez okazanie osobie przesłuchiwanej zbioru wizerunków gromadzonych na podstawie
odrębnych przepisów. Przez wizerunek osoby rozumie się również zapis audiowizualny na taśmie
wideofonicznej lub innym nośniku.
¾ Podczas okazania rzeczy powinna być ona, w miarę możliwości, umieszczona wśród innych rzeczy
tego samego rodzaju. Podczas okazania rzeczy może zostać użyty sprzęt elektroniczny lub inny środek
umożliwiający rozpoznanie rzeczy mimo braku bezpośredniego kontaktu osoby przesłuchiwanej
z okazywaną jej rzeczą.
Osoba przesłuchiwana może rozpoznać osobę okazywaną przez zidentyfi kowanie rysów twarzy, sylwetki,
ruchów, brzmienia głosu, akcentu, woni itp. W przypadku rzeczy, można ją zidentyfi kować przez rozpoznanie
— fasonu, koloru, innych cech charakterystycznych stosownie do jej rodzaju i charakteru.
Z czynności okazania sporządza się protokół okazania. Jest on zapisem procesowego utrwalenia
przebiegu i wyników okazania. Okazanie można ponadto utrwalić za pomocą urządzenia rejestrującego obraz
lub dźwięk.
Po zakończeniu okazania powinno się (szczególnie jeśli wynik okazania jest pozytywny) niezwłocznie
przesłuchać świadka, który dokonał rozpoznania, w celu uszczegółowienia związku rozpoznawanej osoby lub
rzeczy z wykroczeniem.
Protokół okazania powinien zawierać m.in.:
¾ wskazanie liczby okazywanych przedmiotów (osób, rzeczy, fotografi i),
¾ oświadczenie osoby rozpoznającej co do rozpoznania,
¾ w razie rozpoznania — wskazanie cech (właściwości), po których dany przedmiot został rozpoznany,
łącznie z podaniem okoliczności, w jakich osoba rozpoznająca zetknęła się z tym przedmiotem.