Procesowe zabezpieczenie mikrośladów jest realizowane przez ich opis w protokole oglę-
dzin. Opis ten nie może jednak być pełny i wyczerpujący, tak jak ma to miejsce w wypadku
makrośladów. Składa się na to kilka czynników:
— nie wszystkie cechy mikrośladów organ procesowy jest w stanie stwierdzić w czasie
oględzin i z użyciem zastosowanych środków,
— nie wszystkie mikroślady organ procesowy może ujawnić w czasie oględzin (część
z nich zostanie ujawniona i poznana dopiero w laboratorium),
— organ procesowy, dysponując określonym sprzętem, nie jest w stanie w czasie oglę-
dzin miejsca ujawnić mikrośladów. Zakłada tylko, na podstawie wnioskowania, że
w określonym miejscu, na danym obiekcie muszą wystąpić mikroślady i zabezpiecza
je wraz z podłożem lub przenosząc na folię pozytywową.
W opisie protokolarnym należy wskazać miejsca i podłoża, na których organ procesowy
ujawnił lub spodziewa się występowania mikrośladów, określić sposób zabezpieczenia
technicznego mikrośladów lub podłoży, a także odnotować fakt wykonania zdjęcia foto-
graficznego i inne istotne okoliczności. W obecnie obowiązującym formularzu protokołu
oględzin wyodrębniono rubrykę oznaczoną „4” na dokonanie zapisu o wyłączeniu określonych
obiektów z miejsca zdarzenia i przekazanych biegłemu lub specjaliście w celu utrwalenia
śladów. Jeżeli specjalista podda dany obiekt badaniom i ujawni na nim ślady jeszcze w trakcie
trwania oględzin, to ta sytuacja jest jasna i procesowo klarowna. Wątpliwości natomiast
pojawią się w chwili, gdy badania zmierzające do ujawnienia śladów na obiekcie wyłączonym
z miejsca zdarzenia poddanego oględzinom zostaną przeprowadzone po formalnym za-
kończeniu oględzin przez organ procesowy (czas rozpoczęcia oględzin wpisuje się w części
początkowej, a zakończenia oględzin w części końcowej formularza protokołu oględzin,
zgodnie z dyspozycją zapisaną w art. 148 § 1 pkt 1 k.p.k.). Analiza przepisów k.p.k. — art.
205 i art. 143 prowadzi do następującej konkluzji: żeby ślady utrwalone przez specjalistę
na obiektach wyłączonych z miejsca zdarzenia można było wprowadzić do procesu, muszą
one być ujawnione i zabezpieczone w trakcie oględzin tego wyłączonego przedmiotu. Czyn-
ność tę musi więc przeprowadzić organ procesowy z udziałem specjalisty i udokumentować
ją w postaci protokołu oględzin rzeczy. Udokumentowanie wyników tej czynności w inny
sposób — np. tylko w rubryce: „Opis czynności technicznych wykonanych przez specjalistę”
formularza protokołu — jest procesowo niepoprawne. Ujawnienie śladów, na obiektach
wyłączonych z miejsca zdarzenia poddanego oględzinom, przez biegłego może nastąpić
w ramach czynności procesowej — ekspertyzy, po wcześniejszym wydaniu postanowienia
o dopuszczeniu dowodu z opinii. Biegły może spełniać procesową rolę specjalisty w czyn-
ności prowadzonej przez organ procesowy, np. utrwalając ślady w trakcie prowadzonych
oględzin. W takiej sytuacji jest wzywany do udziału w czynności procesowej bez wydania
„Postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii...” i opinii nie wydaje.
Opis mikrośladów w protokole oględzin jest podstawową formą zabezpieczenia proce-
sowego mikrośladów. Formą dodatkową jest opis mikrośladu na metryczce dołączonej do
opakowania z zabezpieczonym mikrośladem. Formami akcesoryjnymi zabezpieczenia proceso-
wego mikrośladów będą zdjęcia, nagrania wideo oraz szkice przedstawiające głównie miejsca,
z których zabezpieczono mikroślady lub wyłączone z miejsca zdarzenia obiekty, na których
prawdopodobnie znajdują się mikroślady. Najpełniejszy powinien być opis w protokole, cho-
ciaż ze wskazanych wyżej powodów może być niezupełny. Opis na metryczce oraz opisy zdjęć
i szkiców muszą być zgodne z zapisem protokolarnym. Wszelkie nieścisłości i niezgodności
między opisem w protokole a pozostałymi formami dokumentacji mogą budzić wątpliwości
organu procesowego skutkujące dodatkowymi przesłuchaniami uczestników oględzin albo
nawet wykluczeniem danego dowodu z materiału dowodowego w danym postępowaniu.
dzin. Opis ten nie może jednak być pełny i wyczerpujący, tak jak ma to miejsce w wypadku
makrośladów. Składa się na to kilka czynników:
— nie wszystkie cechy mikrośladów organ procesowy jest w stanie stwierdzić w czasie
oględzin i z użyciem zastosowanych środków,
— nie wszystkie mikroślady organ procesowy może ujawnić w czasie oględzin (część
z nich zostanie ujawniona i poznana dopiero w laboratorium),
— organ procesowy, dysponując określonym sprzętem, nie jest w stanie w czasie oglę-
dzin miejsca ujawnić mikrośladów. Zakłada tylko, na podstawie wnioskowania, że
w określonym miejscu, na danym obiekcie muszą wystąpić mikroślady i zabezpiecza
je wraz z podłożem lub przenosząc na folię pozytywową.
W opisie protokolarnym należy wskazać miejsca i podłoża, na których organ procesowy
ujawnił lub spodziewa się występowania mikrośladów, określić sposób zabezpieczenia
technicznego mikrośladów lub podłoży, a także odnotować fakt wykonania zdjęcia foto-
graficznego i inne istotne okoliczności. W obecnie obowiązującym formularzu protokołu
oględzin wyodrębniono rubrykę oznaczoną „4” na dokonanie zapisu o wyłączeniu określonych
obiektów z miejsca zdarzenia i przekazanych biegłemu lub specjaliście w celu utrwalenia
śladów. Jeżeli specjalista podda dany obiekt badaniom i ujawni na nim ślady jeszcze w trakcie
trwania oględzin, to ta sytuacja jest jasna i procesowo klarowna. Wątpliwości natomiast
pojawią się w chwili, gdy badania zmierzające do ujawnienia śladów na obiekcie wyłączonym
z miejsca zdarzenia poddanego oględzinom zostaną przeprowadzone po formalnym za-
kończeniu oględzin przez organ procesowy (czas rozpoczęcia oględzin wpisuje się w części
początkowej, a zakończenia oględzin w części końcowej formularza protokołu oględzin,
zgodnie z dyspozycją zapisaną w art. 148 § 1 pkt 1 k.p.k.). Analiza przepisów k.p.k. — art.
205 i art. 143 prowadzi do następującej konkluzji: żeby ślady utrwalone przez specjalistę
na obiektach wyłączonych z miejsca zdarzenia można było wprowadzić do procesu, muszą
one być ujawnione i zabezpieczone w trakcie oględzin tego wyłączonego przedmiotu. Czyn-
ność tę musi więc przeprowadzić organ procesowy z udziałem specjalisty i udokumentować
ją w postaci protokołu oględzin rzeczy. Udokumentowanie wyników tej czynności w inny
sposób — np. tylko w rubryce: „Opis czynności technicznych wykonanych przez specjalistę”
formularza protokołu — jest procesowo niepoprawne. Ujawnienie śladów, na obiektach
wyłączonych z miejsca zdarzenia poddanego oględzinom, przez biegłego może nastąpić
w ramach czynności procesowej — ekspertyzy, po wcześniejszym wydaniu postanowienia
o dopuszczeniu dowodu z opinii. Biegły może spełniać procesową rolę specjalisty w czyn-
ności prowadzonej przez organ procesowy, np. utrwalając ślady w trakcie prowadzonych
oględzin. W takiej sytuacji jest wzywany do udziału w czynności procesowej bez wydania
„Postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii...” i opinii nie wydaje.
Opis mikrośladów w protokole oględzin jest podstawową formą zabezpieczenia proce-
sowego mikrośladów. Formą dodatkową jest opis mikrośladu na metryczce dołączonej do
opakowania z zabezpieczonym mikrośladem. Formami akcesoryjnymi zabezpieczenia proceso-
wego mikrośladów będą zdjęcia, nagrania wideo oraz szkice przedstawiające głównie miejsca,
z których zabezpieczono mikroślady lub wyłączone z miejsca zdarzenia obiekty, na których
prawdopodobnie znajdują się mikroślady. Najpełniejszy powinien być opis w protokole, cho-
ciaż ze wskazanych wyżej powodów może być niezupełny. Opis na metryczce oraz opisy zdjęć
i szkiców muszą być zgodne z zapisem protokolarnym. Wszelkie nieścisłości i niezgodności
między opisem w protokole a pozostałymi formami dokumentacji mogą budzić wątpliwości
organu procesowego skutkujące dodatkowymi przesłuchaniami uczestników oględzin albo
nawet wykluczeniem danego dowodu z materiału dowodowego w danym postępowaniu.