PRZESZUKANIE

Kazimierz

Well-known member
Członek ekipy
W celu znalezienia i zatrzymania przedmiotów podlegających oględzinom lub mogących stanowić dowód
rzeczowy Policja, a w toku czynności wyjaśniających również inne organy je prowadzące, mogą dokonać
przeszukania, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że przedmioty te lub dowody znajdują
się w miejscu dokonywania czynności (art. 44 § 1 kpw).
Przeszukaniu można poddać (art. 44 § 1 i 2 kpw):
¾ osobę,
¾ odzież osoby,
¾ podręczne przedmioty osoby,
¾ pomieszczenia,
¾ inne miejsca.
Przeszukania dokonuje się na mocy (art. 44 § 3 i 4 kpw):
¾ postanowienia prokuratora lub sądu,
¾ nakazu kierownika jednostki,
¾ legitymacji służbowej.
Na mocy nakazu kierownika jednostki lub legitymacji służbowej przeszukania można dokonać tylko w wypad-
kach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie nie mogło być wydane.
Organ dokonujący czynności przeszukania bez postanowienia prokuratora (w toku czynności wyjaśniających
postanowienie o przeszukaniu wydaje prokurator) lub sądu (wyłącznie w postępowaniu sądowym)
zobowiązany jest następnie zwrócić się niezwłocznie do prokuratora o jej zatwierdzenie (art. 44 § 4 kpw).
Na żądanie osoby, u której dokonano przeszukania, doręcza się jej w terminie 14 dni postanowienie
w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania (art. 44 § 4 kpw). O prawie wystąpienia z takim żądaniem należy
ją pouczyć.
Na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także na żądanie Policji lub innego
uprawnionego organu osoba ma obowiązek wydać rzeczy (art. 217 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw). Osobę ma-
jącą rzecz podlegającą wydaniu wzywa się do wydania jej dobrowolnie ( art. 217 § 2 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
W przypadku dobrowolnego wydania rzeczy i załączenia jej do akt sprawy można odstąpić od sporządzenia
protokołu czynności (art. 217 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Jeżeli wydania żąda Policja albo inny uprawniony organ działający we własnym zakresie, osoba, która
rzecz wyda, ma prawo niezwłocznie złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie jej postanowienia sądu lub
prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania, o czym należy ją pouczyć (art. 217 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Doręczenie powinno nastąpić w terminie 14 dni od zatrzymania.
Przedmioty wydane lub znalezione w czasie przeszukania należy — po dokonaniu oględzin, sporządze-
niu spisu i opisu — zabrać albo oddać na przechowanie osobie godnej zaufania z zaznaczeniem obowiązku
ich przedstawienia na każde żądanie organu prowadzącego postępowanie (art. 228 § 1 kpk w zw. z art. 44
§ 5 kpw).
Tak samo należy postąpić ze znalezionymi w czasie przeszukania przedmiotami mogącymi stanowić
dowód innego wykroczenia, podlegającymi przepadkowi lub których posiadanie jest zabronione (art. 228 § 2
kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Osobom zainteresowanym należy natychmiast wręczyć pokwitowanie stwierdzające, jakie przedmioty
i przez kogo zostały zatrzymane (art. 228 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Warunki prowadzenia przeszukania:
¾ przeszukania zamieszkałych pomieszczeń można dokonać w porze nocnej tylko w wypadkach
niecierpiących zwłoki; za porę nocną uważa się czas od godziny 22 do godziny 6 (art. 221 § 1 kpk
w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ przeszukanie rozpoczęte za dnia można prowadzić nadal mimo nastania pory nocnej (art. 221 § 2 kpk
w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ w porze nocnej można przeszukać lokale dostępne w tym czasie dla nieokreślonej liczby osób albo
służące do przechowywania przedmiotów (art. 221 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ przy rozpoczęciu przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego należącego do instytucji
państwowej lub samorządowej należy o zamierzonym przeszukaniu zawiadomić kierownika tej
instytucji lub jego zastępcę albo organ nadrzędny i dopuścić ich do udziału w czynności (art. 222 § 1
kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ przeszukanie pomieszczenia zajętego przez wojsko może nastąpić jedynie w obecności dowódcy lub
osoby przez niego wyznaczonej (art. 222 § 2 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ przeszukania osoby i odzieży na niej należy dokonywać w miarę możności za pośrednictwem osoby
tej samej płci (art. 223 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ osobę, u której ma nastąpić przeszukanie, należy przed rozpoczęciem czynności zawiadomić o jej
celu i wezwać do wydania poszukiwanych przedmiotów (art. 224 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw),

¾ jeżeli przy przeszukaniu nie ma na miejscu gospodarza lokalu, należy do przeszukania przywołać
przynajmniej jednego dorosłego domownika lub sąsiada (art. 224 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw),
¾ przeszukanie lub zatrzymanie rzeczy powinno być dokonane zgodnie z celem tej czynności,
z zachowaniem umiaru i poszanowania godności osób, których ta czynność dotyczy, oraz bez
wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości (art. 227 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Podczas przeszukania ma prawo być obecna osoba, u której dokonuje się tej czynności, oraz osoba przybra-
na przez prowadzącego czynność. Ponadto może być obecna osoba wskazana przez tego, u kogo dokonuje
się przeszukania, jeżeli nie uniemożliwia to przeszukania albo nie utrudnia go w istotny sposób (art. 224 § 2
kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Jeżeli kierownik instytucji państwowej lub samorządowej albo też osoba, u której dokonano zatrzymania
rzeczy lub u której przeprowadza się przeszukanie, oświadczy, że wydane lub znalezione przy przeszukaniu
pismo lub inny dokument zawiera informacje niejawne lub wiadomości objęte tajemnicą zawodową lub inną
tajemnicą prawnie chronioną, albo ma charakter osobisty, organ przeprowadzający czynność przekazuje nie-
zwłocznie pismo lub inny dokument bez jego odczytania prokuratorowi lub sądowi w opieczętowanym opako-
waniu (art. 225 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Tryb wskazany w art. 225 § 1 nie obowiązuje w stosunku do pism lub innych dokumentów, które dotyczą
tajemnicy służbowej, zawodowej lub innej chronionej ustawą, jeżeli ich posiadaczem jest osoba podejrzana
o popełnienie wykroczenia, i do pism lub innych dokumentów o charakterze osobistym, których jest ona posia-
daczem, autorem lub adresatem (art. 225 § 2 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Jeżeli obrońca lub inna osoba, od której żąda się wydania rzeczy lub u której dokonuje się przeszukania,
oświadczy, że wydane lub znalezione w toku przeszukania pisma lub inne dokumenty obejmują okoliczności
związane z wykonywaniem funkcji obrońcy, organ dokonujący czynności pozostawia te dokumenty wymienio-
nej osobie bez zapoznawania się z ich treścią lub wyglądem. Jeżeli jednak oświadczenie osoby niebędącej
obrońcą budzi wątpliwości, organ dokonujący czynności przekazuje te dokumenty z zachowaniem rygorów
określonych w art. 225 § 1 kpk sądowi, który po zapoznaniu się z dokumentami zwraca je w całości lub w czę-
ści, z zachowaniem rygorów określonych w § 1, osobie, od której je zabrano, albo wydaje postanowienie o ich
zatrzymaniu dla celów postępowania (art. 225 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Wydaną, odebraną lub znalezioną w toku przeszukania dokumentację psychiatryczną organ przeprowa-
dzający czynność przekazuje, z zachowaniem rygorów określonych w art. 225 § 1, sądowi lub prokuratorowi
(art. 225 § 4 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
W kwestii wykorzystania dokumentów zawierających informacje niejawne lub tajemnicę zawodową, jako
dowodów w postępowaniu karnym, stosuje się odpowiednio zakazy i ograniczenia określone w art. 178–181
kpk (art. 226 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Protokół zatrzymania rzeczy lub przeszukania powinien zawierać (art. 229 kpk w zw. z art. 44 § 1 kpw):
¾ treści wymienione w art. 148 kpk w zw. z art. 37 § 5 kpw,
¾ oznaczenie sprawy, z którą zatrzymanie rzeczy lub przeszukanie ma związek,
¾ wskazanie dokładnej godziny rozpoczęcia i zakończenia czynności,
¾ dokładną listę zatrzymanych rzeczy i, w miarę potrzeby, ich opis,
¾ wskazanie polecenia sądu lub prokuratora
9 jeżeli polecenie nie zostało uprzednio wydane, zamieszcza się w protokole wzmiankę
o poinformowaniu osoby, u której czynność przeprowadzono, że na jej wniosek otrzyma
postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia czynności.
Przedmioty wydane lub znalezione w czasie przeszukania należy po dokonaniu oględzin, sporządzeniu
spisu i opisu zabrać albo oddać na przechowanie osobie godnej zaufania z zaznaczeniem obowiązku przed-
stawienia na każde żądanie organu prowadzącego postępowanie (art. 228 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Tak samo należy postąpić ze znalezionymi w czasie przeszukania przedmiotami mogącymi stanowić dowód
innego przestępstwa, podlegającymi przepadkowi, lub których posiadanie jest zabronione (art. 228 § 2 kpk
w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Osobom zainteresowanym należy natychmiast wręczyć pokwitowanie stwierdzające, jakie przedmioty
i przez kogo zostały zatrzymane (art. 225 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Jeżeli zatrzymanie rzeczy lub przeszukanie nastąpiło bez uprzedniego polecenia sądu lub prokuratora,
a w ciągu 7 dni od dnia czynności nie nastąpiło jej zatwierdzenie, należy niezwłocznie zwrócić zatrzymane
rzeczy osobie uprawnionej, chyba że nastąpiło dobrowolne wydanie, a osoba ta nie złożyła wniosku, o którym
mowa w art. 217 § 4 kpk (art. 230 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Należy również zwrócić osobie uprawnionej zatrzymane rzeczy niezwłocznie po stwierdzeniu ich zbędno-
ści dla postępowania karnego. Jeżeli wyniknie spór co do własności rzeczy, a nie ma dostatecznych danych
do niezwłocznego rozstrzygnięcia, odsyła się osoby zainteresowane na drogę procesu cywilnego (art. 230 § 2
kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Rzeczy, których posiadanie jest zabronione, przekazuje się właściwemu urzędowi lub instytucji (art. 230
§ 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Jeżeli powstaje wątpliwość, komu należy wydać zatrzymaną rzecz, sąd lub prokurator (organ prowadzą-
cy czynności wyjaśniające, np. Policja, Straż Miejska) składa ją do depozytu sądowego albo oddaje osobie
godnej zaufania aż do wyjaśnienia uprawnienia do odbioru. Przepisy o likwidacji depozytów i nieodebranych
rzeczy stosuje się odpowiednio (art. 231 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Przedmioty o wartości artystycznej lub historycznej oddaje się na przechowanie właściwej instytucji (art.
230 § 2 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Przedmioty ulegające szybkiemu zniszczeniu lub takie, których przechowywanie byłoby połączone z nie-
współmiernymi kosztami lub nadmiernymi trudnościami albo powodowałoby znaczne obniżenie wartości rze-
czy, można sprzedać bez przetargu za pośrednictwem odpowiedniej jednostki handlowej, z zachowaniem
przepisów o sprzedaży w drodze egzekucji z ruchomości (art. 232 § 1 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw). Uzyskaną
kwotę pieniężną przekazuje się do depozytu sądowego (art. 232 § 2 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw). O czasie
i warunkach sprzedaży należy w miarę możności, zawiadomić obwinionego oraz inne zainteresowane osoby
(art. 232 § 3 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
Oddając na przechowanie krajowe środki płatnicze lub wartości dewizowe, organ, przekazując je, określa
charakter depozytu i sposób rozporządzenia oddanymi na przechowanie wartościami (art. 233 kpk w zw. z art.
44 § 5 kpw).
Na postanowienie dotyczące przeszukania i zatrzymania rzeczy oraz na inne czynności przysługuje zaża-
lenie osobom, których prawa zostały naruszone (art. 236 kpk w zw. z art. 44 § 5 kpw).
 
Ostatnia edycja:
Powrót
Góra