Rozstrzygnięcia (orzeczenia, zarządzenia, mandaty karne), a także czynności organów procesowych
mogą być zaskarżane w przypadkach wskazanych w ustawie. Na system środków zaskarżenia składają się
zwyczajne i nadzwyczajne środki zaskarżenia.
Do zwyczajnych środków zaskarżenia (służą od rozstrzygnięć nieprawomocnych) zaliczamy:
¾ środki odwoławcze (art. 103–109 kpw)
9 apelacja,
9 zażalenie,
¾ sprzeciw,
¾ usprawiedliwienie się osoby ukaranej karą pieniężną (art. 49 § 3 kpw),
¾ wniosek o przywrócenie terminu zawitego (art. 126 kpk w zw. z art. 38 kpw).
Od wyroku sądu pierwszej instancji służy stronom apelacja, chyba że ustawa stanowi inaczej art. 103 § 2
kpw (np. od wyroku nakazowego służy sprzeciw art. 506 kpk w zw. z art. 94 § 1 kpw). Apelację mogą wnieść
także przedstawiciele procesowi i ustawowi stron (art. 21–24, 30 kpw, art. 51 § 1–3 kpk w zw. z art. 25 § 3 kpw,
art. 76 kpk w zw. z art. 20 § 3 kpw).
Zażalenie przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie. Przysługuje ono stronom, a także osobie,
której postanowienie, zarządzenie lub inne czynności bezpośrednio dotyczą (art. 103 § 3 kpw), np. art. 47, art.
51 § 3, art. 56a, 59 § 2, 61 § 2, 62 § 2 kpw.
Orzeczenie można zaskarżyć w całości lub części (art. 103 § 4 kpw).
Sprzeciw to środek zaskarżenia służący od niektórych nieprawomocnych decyzji, mający charakter kasa-
cyjny, bowiem pozbawia mocy prawnej zaskarżone rozstrzygnięcie, np. sprzeciw od wyroku nakazowego.
Do nadzwyczajnych środków zaskarżenia (służą od rozstrzygnięć prawomocnych) zaliczamy:
¾ kasację (art. 110–112 kpw),
¾ wniosek o wznowienie postępowania (art. 113 kpw),
¾ wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego (art. 101 kpw).
Nadzwyczajne środki zaskarżenia przysługują od prawomocnych rozstrzygnięć nie tylko stronom, ale
także innym podmiotom, które nie były uczestnikami postępowania, np. Prokuratorowi Generalnemu oraz
Rzecznikowi Praw Obywatelskich przy wnoszeniu kasacji od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego
postępowanie sądowe (art. 110 § 1 kpw). Rozstrzygnięciami prawomocnymi są rozstrzygnięcia niezaskarżone
albo podjęte w wyniku rozpoznania środka zaskarżenia, np. wyrok sądu pierwszej instancji, którego nikt nie
zaskarżył albo który został utrzymany w mocy przez sąd okręgowy w wyniku rozpoznania wniesionej od niego
apelacji.
Bezwzględne przyczyny odwoławcze (art. 104 § 1 kpw)
Orzeczenie podlega uchyleniu niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów i wpływu
uchybienia na treść orzeczenia, jeżeli:
¾ wydała je osoba nieuprawniona do orzekania,
¾ wydał je sędzia podlegający wyłączeniu z mocy prawa,
¾ wydał je sędzia niezdolny do orzekania,
¾ sąd był nienależycie obsadzony,
¾ nie zostało ono podpisane,
¾ sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wojskowego,
¾ sąd wojskowy orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego,
¾ sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu,
¾ orzeczono karę lub środek karny nieznany ustawie,
¾ zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia uniemożliwiająca jego wykonanie,
¾ obwiniony nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 21 § 1 kpw,
¾ obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy,
¾ zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 5 § 1 pkt 4–10.
Względne przyczyny odwoławcze (art. 438 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw):
¾ obraza przepisów prawa materialnego,
¾ obraza przepisów postępowania,
¾ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mogło to mieć wpływ na
treść orzeczenia,
¾ rażąca niewspółmierność kary lub niesłuszne zastosowanie albo niezastosowanie środka
zabezpieczającego lub innego środka.
Obraza przepisów prawa materialnego oznacza niepostąpienie przez organ orzekający zgodnie
z ustawowym nakazem albo postąpienie wbrew ustawowemu zakazowi, np. orzeczenie kary nagany za
wykroczenie o charakterze chuligańskim (art. 36 § 2 kw), lub orzeczenie środka karnego, którego dany przepis
szczególny nie przewiduje.
Obraza przepisów postępowania to np. naruszenie zakazów dowodowych, bezzasadne oddalenie
wniosków dowodowych, dopuszczenia do udziału w orzekaniu osoby podlegającej wyłączeniu. Każdorazowo
skarżący powinien wskazać, dlaczego dana okoliczność mogła mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Błąd w ustaleniach faktycznych to wynik np: naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i nadania
jej cech dowolności, nieliczenia się z zasadami logicznego rozumowania i wskazaniami wiedzy, wysnucia
niewłaściwych wniosków z prawidłowo ustalonych faktów, pominięcia niektórych dowodów itp. Każdorazowo
skarżący powinien wskazać, dlaczego dany błąd mógł mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Rażąca niewspółmierność kary zachodzi wówczas, gdy kara lub środek karny orzeczony za przypisane
obwinionemu wykroczenie nie uwzględniają stopnia społecznej szkodliwości czynu i stopnia winy oraz nie
realizują w wystarczającej mierze celów kary w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej.
Warunki dopuszczalności środków odwoławczych:
¾ dopuszczalność środka (art. 103 § 1–3 kpw),
¾ wniesienie środka przez uprawnioną osobę (np. art. 103 § 2 kpw, art. 425 § 3 i 4 kpk w zw. z art. 109
§ 2 kpw),
¾ zachowanie terminu na wniesienie środka (np. art. 105 § 1, art. 108 kpw),
¾ zachowanie wymaganej formy środka (np. art. 105 § 1 kpw, art. 427 § 1 i 2 kpk),
¾ pośrednictwo organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie (np. art. 105 § 2–3 kpw, art. 429 § 1 i 2
kpk).
Zgodnie z ustawą zaskarżyć można wszystkie wyroki oraz niektóre postanowienia, zarządzenia i czynności
organów procesowych.
W zależności od rodzaju środka, do jego wniesienia ustawa upoważnia różne podmioty, np. do wniesienia
apelacji — strony oraz ich przedstawicieli. Oskarżyciel publiczny, działając w interesie społecznym, może
wnieść środek odwoławczy także na korzyść obwinionego.
Terminy do wnoszenia środków odwoławczych wskazują w zasadzie przepisy rozdziału zatytułowanego
„Środki odwoławcze” (art. 105 i 108 kpw). Wyjątki od tych reguł zawierają przepisy szczególne, np. regulujące
tok postępowania przyspieszonego, nakazowego. W przypadku niezawinionego przekroczenia terminu,
o którym tu mowa, można wnieść o jego przywrócenie, dokonując jednocześnie czynności, która miała być
w terminie tym wykonana. Na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie (art. 126 § 1–3
kpk w zw. z art. 38 § 1 kpw).
Środki odwoławcze wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie lub
dokonał zaskarżonej czynności (np. art. 105 § 3 kpw, art. 429 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Środek odwoławczy powinien wskazywać (art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw):
¾ podstawę prawną wniesienia środka, np. art. 103 § 2 kpw,
¾ zaskarżone rozstrzygnięcie lub ustalenie,
¾ czego domaga się skarżący (uchylenia, czy zmiany rozstrzygnięcia),
¾ granice zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe oraz wskazanie, czy środek został wniesiony na
korzyść, czy na niekorzyść obwinionego,
¾ zarzuty stawiane zaskarżonemu rozstrzygnięciu (np. bezwzględne lub względne przyczyny
odwoławcze),
¾ uzasadnienie,
¾ inne dane wymagane od pism procesowych (art. 119 kpk w zw. z art. 38 § 1 kpw).
Oskarżyciel publiczny ma prawo wnieść środek odwoławczy także na korzyść obwinionego (art. 425 § 4 kpk
w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Od orzeczeń sądu odwoławczego oraz od orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy nie przysługuje
środek odwoławczy (art. 426 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw), chyba że ustawa stanowi inaczej.
Prezes sądu pierwszej instancji odmawia przyjęcia środka odwoławczego, jeżeli wniesiony został po
terminie lub przez osobę nieuprawnioną albo jest niedopuszczalny z mocy ustawy (art. 429 § 1 kpk w zw. z art.
109 § 2 kpw). Na zarządzenie odmawiające przyjęcia środka odwoławczego na podstawie art. 429 § 1 lub art.
120 § 2 kpk przysługuje zażalenie (art. 429 § 2 kpk).
Środek odwoławczy można cofnąć (art. 431 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw), jednakże środka
odwoławczego wniesionego na korzyść obwinionego nie można cofnąć bez jego zgody (art. 431 § 3 kpk w zw.
z art. 109 § 2 kpw).
Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę na rozprawie, a w wypadkach przewidzianych przez ustawę — na
posiedzeniu (art. 449 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd może ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych
przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające
do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla
dalszego toku postępowania (art. 436 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw). Sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie
lub uchyleniu zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części (art. 437 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Jeżeli pozwalają na to zebrane dowody, sąd odwoławczy zmienia zaskarżone orzeczenie, orzekając
odmiennie co do istoty, lub uchyla je i umarza postępowanie; w innych wypadkach uchyla orzeczenie i przekazuje
sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 437 § 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd odwoławczy uchyla lub zmienia orzeczenie na korzyść współobwinionych, choćby nie wnieśli środka
odwoławczego, jeżeli je uchylił lub zmienił na rzecz współobwinionego, którego środek odwoławczy dotyczył, gdy
te same względy przemawiają za uchyleniem lub zmianą na rzecz tamtych (art. 435 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji lub co do którego
w pierwszej instancji umorzono lub warunkowo umorzono postępowanie (art. 454 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
O utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie wyroku sądu pierwszej instancji sąd odwoławczy orzeka
wyrokiem (art. 456 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, orzeka w granicach, w jakich nastąpiło
przekazanie. Uchylenie wyroku tylko w zakresie rozstrzygnięcia o karze albo innym środku nie stoi na
przeszkodzie uniewinnieniu obwinionego lub umorzeniu postępowania (art. 442 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania wolno w dalszym postępowaniu wydać orzeczenie
surowsze niż uchylone tylko wtedy, gdy orzeczenie to było zaskarżone na niekorzyść obwinionego (art. 443
kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
mogą być zaskarżane w przypadkach wskazanych w ustawie. Na system środków zaskarżenia składają się
zwyczajne i nadzwyczajne środki zaskarżenia.
Do zwyczajnych środków zaskarżenia (służą od rozstrzygnięć nieprawomocnych) zaliczamy:
¾ środki odwoławcze (art. 103–109 kpw)
9 apelacja,
9 zażalenie,
¾ sprzeciw,
¾ usprawiedliwienie się osoby ukaranej karą pieniężną (art. 49 § 3 kpw),
¾ wniosek o przywrócenie terminu zawitego (art. 126 kpk w zw. z art. 38 kpw).
Od wyroku sądu pierwszej instancji służy stronom apelacja, chyba że ustawa stanowi inaczej art. 103 § 2
kpw (np. od wyroku nakazowego służy sprzeciw art. 506 kpk w zw. z art. 94 § 1 kpw). Apelację mogą wnieść
także przedstawiciele procesowi i ustawowi stron (art. 21–24, 30 kpw, art. 51 § 1–3 kpk w zw. z art. 25 § 3 kpw,
art. 76 kpk w zw. z art. 20 § 3 kpw).
Zażalenie przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie. Przysługuje ono stronom, a także osobie,
której postanowienie, zarządzenie lub inne czynności bezpośrednio dotyczą (art. 103 § 3 kpw), np. art. 47, art.
51 § 3, art. 56a, 59 § 2, 61 § 2, 62 § 2 kpw.
Orzeczenie można zaskarżyć w całości lub części (art. 103 § 4 kpw).
Sprzeciw to środek zaskarżenia służący od niektórych nieprawomocnych decyzji, mający charakter kasa-
cyjny, bowiem pozbawia mocy prawnej zaskarżone rozstrzygnięcie, np. sprzeciw od wyroku nakazowego.
Do nadzwyczajnych środków zaskarżenia (służą od rozstrzygnięć prawomocnych) zaliczamy:
¾ kasację (art. 110–112 kpw),
¾ wniosek o wznowienie postępowania (art. 113 kpw),
¾ wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego (art. 101 kpw).
Nadzwyczajne środki zaskarżenia przysługują od prawomocnych rozstrzygnięć nie tylko stronom, ale
także innym podmiotom, które nie były uczestnikami postępowania, np. Prokuratorowi Generalnemu oraz
Rzecznikowi Praw Obywatelskich przy wnoszeniu kasacji od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego
postępowanie sądowe (art. 110 § 1 kpw). Rozstrzygnięciami prawomocnymi są rozstrzygnięcia niezaskarżone
albo podjęte w wyniku rozpoznania środka zaskarżenia, np. wyrok sądu pierwszej instancji, którego nikt nie
zaskarżył albo który został utrzymany w mocy przez sąd okręgowy w wyniku rozpoznania wniesionej od niego
apelacji.
Bezwzględne przyczyny odwoławcze (art. 104 § 1 kpw)
Orzeczenie podlega uchyleniu niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów i wpływu
uchybienia na treść orzeczenia, jeżeli:
¾ wydała je osoba nieuprawniona do orzekania,
¾ wydał je sędzia podlegający wyłączeniu z mocy prawa,
¾ wydał je sędzia niezdolny do orzekania,
¾ sąd był nienależycie obsadzony,
¾ nie zostało ono podpisane,
¾ sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wojskowego,
¾ sąd wojskowy orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego,
¾ sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu,
¾ orzeczono karę lub środek karny nieznany ustawie,
¾ zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia uniemożliwiająca jego wykonanie,
¾ obwiniony nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 21 § 1 kpw,
¾ obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy,
¾ zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 5 § 1 pkt 4–10.
Względne przyczyny odwoławcze (art. 438 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw):
¾ obraza przepisów prawa materialnego,
¾ obraza przepisów postępowania,
¾ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mogło to mieć wpływ na
treść orzeczenia,
¾ rażąca niewspółmierność kary lub niesłuszne zastosowanie albo niezastosowanie środka
zabezpieczającego lub innego środka.
Obraza przepisów prawa materialnego oznacza niepostąpienie przez organ orzekający zgodnie
z ustawowym nakazem albo postąpienie wbrew ustawowemu zakazowi, np. orzeczenie kary nagany za
wykroczenie o charakterze chuligańskim (art. 36 § 2 kw), lub orzeczenie środka karnego, którego dany przepis
szczególny nie przewiduje.
Obraza przepisów postępowania to np. naruszenie zakazów dowodowych, bezzasadne oddalenie
wniosków dowodowych, dopuszczenia do udziału w orzekaniu osoby podlegającej wyłączeniu. Każdorazowo
skarżący powinien wskazać, dlaczego dana okoliczność mogła mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Błąd w ustaleniach faktycznych to wynik np: naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i nadania
jej cech dowolności, nieliczenia się z zasadami logicznego rozumowania i wskazaniami wiedzy, wysnucia
niewłaściwych wniosków z prawidłowo ustalonych faktów, pominięcia niektórych dowodów itp. Każdorazowo
skarżący powinien wskazać, dlaczego dany błąd mógł mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Rażąca niewspółmierność kary zachodzi wówczas, gdy kara lub środek karny orzeczony za przypisane
obwinionemu wykroczenie nie uwzględniają stopnia społecznej szkodliwości czynu i stopnia winy oraz nie
realizują w wystarczającej mierze celów kary w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej.
Warunki dopuszczalności środków odwoławczych:
¾ dopuszczalność środka (art. 103 § 1–3 kpw),
¾ wniesienie środka przez uprawnioną osobę (np. art. 103 § 2 kpw, art. 425 § 3 i 4 kpk w zw. z art. 109
§ 2 kpw),
¾ zachowanie terminu na wniesienie środka (np. art. 105 § 1, art. 108 kpw),
¾ zachowanie wymaganej formy środka (np. art. 105 § 1 kpw, art. 427 § 1 i 2 kpk),
¾ pośrednictwo organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie (np. art. 105 § 2–3 kpw, art. 429 § 1 i 2
kpk).
Zgodnie z ustawą zaskarżyć można wszystkie wyroki oraz niektóre postanowienia, zarządzenia i czynności
organów procesowych.
W zależności od rodzaju środka, do jego wniesienia ustawa upoważnia różne podmioty, np. do wniesienia
apelacji — strony oraz ich przedstawicieli. Oskarżyciel publiczny, działając w interesie społecznym, może
wnieść środek odwoławczy także na korzyść obwinionego.
Terminy do wnoszenia środków odwoławczych wskazują w zasadzie przepisy rozdziału zatytułowanego
„Środki odwoławcze” (art. 105 i 108 kpw). Wyjątki od tych reguł zawierają przepisy szczególne, np. regulujące
tok postępowania przyspieszonego, nakazowego. W przypadku niezawinionego przekroczenia terminu,
o którym tu mowa, można wnieść o jego przywrócenie, dokonując jednocześnie czynności, która miała być
w terminie tym wykonana. Na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie (art. 126 § 1–3
kpk w zw. z art. 38 § 1 kpw).
Środki odwoławcze wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie lub
dokonał zaskarżonej czynności (np. art. 105 § 3 kpw, art. 429 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Środek odwoławczy powinien wskazywać (art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw):
¾ podstawę prawną wniesienia środka, np. art. 103 § 2 kpw,
¾ zaskarżone rozstrzygnięcie lub ustalenie,
¾ czego domaga się skarżący (uchylenia, czy zmiany rozstrzygnięcia),
¾ granice zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe oraz wskazanie, czy środek został wniesiony na
korzyść, czy na niekorzyść obwinionego,
¾ zarzuty stawiane zaskarżonemu rozstrzygnięciu (np. bezwzględne lub względne przyczyny
odwoławcze),
¾ uzasadnienie,
¾ inne dane wymagane od pism procesowych (art. 119 kpk w zw. z art. 38 § 1 kpw).
Oskarżyciel publiczny ma prawo wnieść środek odwoławczy także na korzyść obwinionego (art. 425 § 4 kpk
w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Od orzeczeń sądu odwoławczego oraz od orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy nie przysługuje
środek odwoławczy (art. 426 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw), chyba że ustawa stanowi inaczej.
Prezes sądu pierwszej instancji odmawia przyjęcia środka odwoławczego, jeżeli wniesiony został po
terminie lub przez osobę nieuprawnioną albo jest niedopuszczalny z mocy ustawy (art. 429 § 1 kpk w zw. z art.
109 § 2 kpw). Na zarządzenie odmawiające przyjęcia środka odwoławczego na podstawie art. 429 § 1 lub art.
120 § 2 kpk przysługuje zażalenie (art. 429 § 2 kpk).
Środek odwoławczy można cofnąć (art. 431 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw), jednakże środka
odwoławczego wniesionego na korzyść obwinionego nie można cofnąć bez jego zgody (art. 431 § 3 kpk w zw.
z art. 109 § 2 kpw).
Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę na rozprawie, a w wypadkach przewidzianych przez ustawę — na
posiedzeniu (art. 449 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd może ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych
przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające
do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla
dalszego toku postępowania (art. 436 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw). Sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie
lub uchyleniu zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części (art. 437 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Jeżeli pozwalają na to zebrane dowody, sąd odwoławczy zmienia zaskarżone orzeczenie, orzekając
odmiennie co do istoty, lub uchyla je i umarza postępowanie; w innych wypadkach uchyla orzeczenie i przekazuje
sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 437 § 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd odwoławczy uchyla lub zmienia orzeczenie na korzyść współobwinionych, choćby nie wnieśli środka
odwoławczego, jeżeli je uchylił lub zmienił na rzecz współobwinionego, którego środek odwoławczy dotyczył, gdy
te same względy przemawiają za uchyleniem lub zmianą na rzecz tamtych (art. 435 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji lub co do którego
w pierwszej instancji umorzono lub warunkowo umorzono postępowanie (art. 454 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
O utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie wyroku sądu pierwszej instancji sąd odwoławczy orzeka
wyrokiem (art. 456 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
Sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, orzeka w granicach, w jakich nastąpiło
przekazanie. Uchylenie wyroku tylko w zakresie rozstrzygnięcia o karze albo innym środku nie stoi na
przeszkodzie uniewinnieniu obwinionego lub umorzeniu postępowania (art. 442 § 1 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).
W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania wolno w dalszym postępowaniu wydać orzeczenie
surowsze niż uchylone tylko wtedy, gdy orzeczenie to było zaskarżone na niekorzyść obwinionego (art. 443
kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw).