Atomy pierwiastków radioaktywnych, przekształcając się w inne, emitują promienie -
, i -
.
Promieniowanie alfa nie ma zbyt dużej przenikliwości — w powietrzu do 4 cm, a w tkance
biologicznej — 0,04 mm. Większą przenikliwością charakteryzuje się promieniowanie beta
(w powietrzu do kilku metrów, a w tkance do 1 cm). Najgroźniejsze jest promieniowanie
gamma. Płyta ołowiana o grubości 5 cm zmniejsza jego początkową wartość do 1/10. War-
stwa betonu, aby spowodować taki sam efekt, musi mieć grubość 25 cm. Promieniowanie
radioaktywne jest niedostrzegalne dla człowieka, a skutki jego działania na organizm ludzki
wystąpią, w zależności od dawki, po kilku dniach, tygodniach lub nawet latach.
Substancje radioaktywne są stosowane w medycynie, technice oraz w pracach badaw-
czych. Zdarzenia związane z niezgodnym z przeznaczeniem występowaniem substancji
promieniotwórczych określa się jako wypadki radiacyjne i zalicza do nich:
— wypadki powstałe w czasie transportu materiałów radioaktywnych i odpadów;
— wypadki powstałe w trakcie innego zdarzenia — pożaru, wybuchu w laboratorium,
szpitalu, zakładzie przemysłowym stosującym środki promieniotwórcze;
— wypadki na skutek zagubienia źródeł promieniowania;
— kradzież materiału rozszczepialnego, przemyt rud uranowych i materiałów wzboga-
conych;
— zamach terrorystyczny na obiekt, w którym jest przechowywany materiał promie-
niotwórczy.
Niezależnie od tego, który z wymienionych wypadków radiacyjnych miał miejsce,
substancje radioaktywne zawsze stanowią zagrożenie dla większych skupisk ludności. Ze
względu na rozległość terenu narażonego na skutki promieniowania rozróżnia się wypadki
radiacyjne o zagrożeniu lokalnym, zagrożeniu zakładu i zagrożeniu publicznym.
Przez wypadek o zagrożeniu lokalnym rozumie się wypadek radiacyjny, którego skutki
ogran
całego zakładu. Zagrożenie publiczne występuje wtedy, gdy skutki działania substancji pro-
mieniotwórczej obejmują swym zasięgiem teren znacznie wykraczający poza teren zakładu
lub zdarzenie nastąpiło w czasie transportu, w miejscu ogólnie dostępnym.
W razie wystąpienia zagrożenia wypadkiem radiacyjnym podejmują działania sztaby
antykryzysowe, w których pracują przedstawiciele różnych służb i władz odpowiedzialnych
za bezpieczeństwo na danym terenie. Każdy wypadek radiacyjny o zagrożeniu zakładu lub
publicznym musi być natychmiast zgłoszony do Ośrodka Dyspozycyjnego Służby Awaryjnej
Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie, ul. Konwaliowa 7,
tel. (22) 811 15 15 (ośrodek jest czynny całą dobę).
Każdy wypadek radiacyjny — zarówno przypadkowy, jak i powstały w wyniku przestęp-
stwa — można podzielić na cztery fazy:
— zdarzenia — następuje skażenie osób, terenu, przedmiotów;
— ochronną — skażona osoba podejmuje pierwsze kroki w celu ochrony własnej i innych
osób;
— alarmową — skażona osoba alarmuje odpowiednie instytucje, następuje zamknięcie
terenu i skierowanie do akcji służb ratowniczych;
— odnowienia — zdarzenie jest całkowicie opanowane, służby ratownicze są w akcji.
Celem akcji jest ratowanie życia i zdrowia ludzkiego, ochrona przed dalszym napro-
mieniowaniem.
Do zadań policji w fazach alarmowej i odnowienia należą:
• powiadomienie właściwych urzędów i służb;
• zorganizowanie łączności między miejscem wypadku a jednostką Policji;
• nawiązanie współpracy z ekipami ratowniczymi.
Policjanci biorący udział w akcji ratowniczej powinni w szczególności:
— odizolować zagrożony teren w celu niedopuszczenia osób postronnych;
— osoby napromieniowane umieścić w odrębnym pomieszczeniu, pod kontrolą, ciężko
rannym udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej;
— wezwać pomoc lekarską;
— zarządzić przeprowadzenie kontroli dozymetrycznej skażenia osób;
— zabezpieczyć substancję radioaktywną, aby zapobiec zetknięciu się z nią osób po-
stronnych;
— zorganizować niezwłoczne zabranie substancji radioaktywnej z miejsca, w którym
nie powinna się znajdować;
— ustalić wszystkie osoby, które miały kontakt z substancją radioaktywną;
— zorganizować i regulować ruch objazdowy wokół terenu akcji;
— zapewnić porządek w razie ewakuacji ludności z zagrożonego terenu, zabezpieczyć
mienie ewakuowanych;
— zapewnić porządek w miejscach prowadzenia prac poza terenem zagrożonym;
— wykonywać inne zadania zlecone przez sztab antykryzysowy.
Fakt transportowania substancji radioaktywnych powinien być zgłoszony do jednostki
Policji na pięć dni przed planowanym terminem transportu.
iczają się do obszaru, na którym znajduje się substancja promieniotwórcza, zabez-
pieczonego przed dostępem osób postronnych. Obszar ten jest pod stałą kontrolą dozy-
metryczną. Wypadek o zagrożeniu zakładu to taki, którego skutki wykraczają poza obszar
występowania substancji promieniotwórczej i stanowią zagrożenie dla personelu i obiektów
, i -
.
Promieniowanie alfa nie ma zbyt dużej przenikliwości — w powietrzu do 4 cm, a w tkance
biologicznej — 0,04 mm. Większą przenikliwością charakteryzuje się promieniowanie beta
(w powietrzu do kilku metrów, a w tkance do 1 cm). Najgroźniejsze jest promieniowanie
gamma. Płyta ołowiana o grubości 5 cm zmniejsza jego początkową wartość do 1/10. War-
stwa betonu, aby spowodować taki sam efekt, musi mieć grubość 25 cm. Promieniowanie
radioaktywne jest niedostrzegalne dla człowieka, a skutki jego działania na organizm ludzki
wystąpią, w zależności od dawki, po kilku dniach, tygodniach lub nawet latach.
Substancje radioaktywne są stosowane w medycynie, technice oraz w pracach badaw-
czych. Zdarzenia związane z niezgodnym z przeznaczeniem występowaniem substancji
promieniotwórczych określa się jako wypadki radiacyjne i zalicza do nich:
— wypadki powstałe w czasie transportu materiałów radioaktywnych i odpadów;
— wypadki powstałe w trakcie innego zdarzenia — pożaru, wybuchu w laboratorium,
szpitalu, zakładzie przemysłowym stosującym środki promieniotwórcze;
— wypadki na skutek zagubienia źródeł promieniowania;
— kradzież materiału rozszczepialnego, przemyt rud uranowych i materiałów wzboga-
conych;
— zamach terrorystyczny na obiekt, w którym jest przechowywany materiał promie-
niotwórczy.
Niezależnie od tego, który z wymienionych wypadków radiacyjnych miał miejsce,
substancje radioaktywne zawsze stanowią zagrożenie dla większych skupisk ludności. Ze
względu na rozległość terenu narażonego na skutki promieniowania rozróżnia się wypadki
radiacyjne o zagrożeniu lokalnym, zagrożeniu zakładu i zagrożeniu publicznym.
Przez wypadek o zagrożeniu lokalnym rozumie się wypadek radiacyjny, którego skutki
ogran
całego zakładu. Zagrożenie publiczne występuje wtedy, gdy skutki działania substancji pro-
mieniotwórczej obejmują swym zasięgiem teren znacznie wykraczający poza teren zakładu
lub zdarzenie nastąpiło w czasie transportu, w miejscu ogólnie dostępnym.
W razie wystąpienia zagrożenia wypadkiem radiacyjnym podejmują działania sztaby
antykryzysowe, w których pracują przedstawiciele różnych służb i władz odpowiedzialnych
za bezpieczeństwo na danym terenie. Każdy wypadek radiacyjny o zagrożeniu zakładu lub
publicznym musi być natychmiast zgłoszony do Ośrodka Dyspozycyjnego Służby Awaryjnej
Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie, ul. Konwaliowa 7,
tel. (22) 811 15 15 (ośrodek jest czynny całą dobę).
Każdy wypadek radiacyjny — zarówno przypadkowy, jak i powstały w wyniku przestęp-
stwa — można podzielić na cztery fazy:
— zdarzenia — następuje skażenie osób, terenu, przedmiotów;
— ochronną — skażona osoba podejmuje pierwsze kroki w celu ochrony własnej i innych
osób;
— alarmową — skażona osoba alarmuje odpowiednie instytucje, następuje zamknięcie
terenu i skierowanie do akcji służb ratowniczych;
— odnowienia — zdarzenie jest całkowicie opanowane, służby ratownicze są w akcji.
Celem akcji jest ratowanie życia i zdrowia ludzkiego, ochrona przed dalszym napro-
mieniowaniem.
Do zadań policji w fazach alarmowej i odnowienia należą:
• powiadomienie właściwych urzędów i służb;
• zorganizowanie łączności między miejscem wypadku a jednostką Policji;
• nawiązanie współpracy z ekipami ratowniczymi.
Policjanci biorący udział w akcji ratowniczej powinni w szczególności:
— odizolować zagrożony teren w celu niedopuszczenia osób postronnych;
— osoby napromieniowane umieścić w odrębnym pomieszczeniu, pod kontrolą, ciężko
rannym udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej;
— wezwać pomoc lekarską;
— zarządzić przeprowadzenie kontroli dozymetrycznej skażenia osób;
— zabezpieczyć substancję radioaktywną, aby zapobiec zetknięciu się z nią osób po-
stronnych;
— zorganizować niezwłoczne zabranie substancji radioaktywnej z miejsca, w którym
nie powinna się znajdować;
— ustalić wszystkie osoby, które miały kontakt z substancją radioaktywną;
— zorganizować i regulować ruch objazdowy wokół terenu akcji;
— zapewnić porządek w razie ewakuacji ludności z zagrożonego terenu, zabezpieczyć
mienie ewakuowanych;
— zapewnić porządek w miejscach prowadzenia prac poza terenem zagrożonym;
— wykonywać inne zadania zlecone przez sztab antykryzysowy.
Fakt transportowania substancji radioaktywnych powinien być zgłoszony do jednostki
Policji na pięć dni przed planowanym terminem transportu.
iczają się do obszaru, na którym znajduje się substancja promieniotwórcza, zabez-
pieczonego przed dostępem osób postronnych. Obszar ten jest pod stałą kontrolą dozy-
metryczną. Wypadek o zagrożeniu zakładu to taki, którego skutki wykraczają poza obszar
występowania substancji promieniotwórczej i stanowią zagrożenie dla personelu i obiektów