Gdy „stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy
wymaga wiadomości specjalnych” (art. 193 § 1 k.p.k.), organ procesowy zasięga opinii
biegłych. W celu wydania opinii można również zwrócić się do instytucji naukowej lub
specjalistycznej oraz każdej osoby posiadającej wiedzę w danej dziedzinie (tzw. biegły
ad hoc).
Organ procesowy powołuje biegłego, wydając postanowienie o dopuszczeniu dowodu
z opinii biegłego, biegłych, instytucji naukowej lub specjalistycznej. W postanowieniu
należy wskazać:
— biegłego (imię, nazwisko i specjalność), a w wypadku powołania instytucji — jej nazwę
i adres oraz specjalność i kwalifikacje osób, które przeprowadzą ekspertyzę,
— przedmiot i zakres ekspertyzy,
— termin dostarczenia opinii.
Określając przedmiot i zakres ekspertyzy, zarządzający formułuje — w miarę potrzeby
— pytania szczegółowe. Podanie terminu dostarczenia opinii jest związane z czasem
trwania postępowania (dochodzenia lub śledztwa). Termin dostarczenia opinii określa się,
podając konkretną datę (np. 12 grudnia 2010 r.) lub okres (np. miesiąc, dwa tygodnie).
W sytuacji, gdy niemożliwe będzie dotrzymanie wyznaczonego terminu dostarczenia opinii,
biegły informuje organ procesowy o przypuszczalnym czasie jej wydania. Informacja ta
umożliwi podjęcie przez oczekującego na opinię określonych decyzji, np. zawieszenie
postępowania, poszukiwanie innego biegłego.
Redagując pytania szczegółowe, należy przestrzegać następujących zasad:
— nie wolno stawiać pytań wykraczających poza dziedzinę wiedzy, którą reprezentuje
powoływany biegły;
— nie należy stawiać pytań dotyczących zagadnień, których rozwiązanie przekracza sferę
poznania (w danym czasie i przy określonym rozwoju nauki);
— pytania powinny dotyczyć faktów, których wyjaśnienie jest niezbędne do rozstrzyg-
nięcia sprawy;
— pytania należy uszeregować — od ogólnych do bardziej szczegółowych;
— pytania winny być zwięzłe i jasne;
— nie należy stawiać pytań sugestywnych;
— pytania nie mogą dotyczyć problemów, które powinien samodzielnie rozstrzygnąć
prowadzący postępowanie;
— nie należy stawiać pytań z zakresu prawa własnego stanowionego (w tej dziedzinie
biegłym jest sędzia) — prawo obce może być przedmiotem ekspertyzy;
— nie wolno stawiać pytań dotyczących stopnia winy podejrzanego (oskarżonego).
Organ procesowy zlecający przeprowadzenie ekspertyzy może, w miarę potrzeby, udo-
stępnić biegłemu akta postępowania oraz być obecny podczas wykonywania niektórych
lub wszystkich badań. Również organ procesowy decyduje o formie złożenia opinii — ustnie
lub na piśmie. Zdecydowana większość opinii jest sporządzana w formie pisemnej. Opinie
ustne są składane najczęściej na rozprawach lub w trakcie przeprowadzanych kryminali-
stycznych czynności dowodowych (w trakcie oględzin, eksperymentu procesowo-krymi-
nalistycznego).
wymaga wiadomości specjalnych” (art. 193 § 1 k.p.k.), organ procesowy zasięga opinii
biegłych. W celu wydania opinii można również zwrócić się do instytucji naukowej lub
specjalistycznej oraz każdej osoby posiadającej wiedzę w danej dziedzinie (tzw. biegły
ad hoc).
Organ procesowy powołuje biegłego, wydając postanowienie o dopuszczeniu dowodu
z opinii biegłego, biegłych, instytucji naukowej lub specjalistycznej. W postanowieniu
należy wskazać:
— biegłego (imię, nazwisko i specjalność), a w wypadku powołania instytucji — jej nazwę
i adres oraz specjalność i kwalifikacje osób, które przeprowadzą ekspertyzę,
— przedmiot i zakres ekspertyzy,
— termin dostarczenia opinii.
Określając przedmiot i zakres ekspertyzy, zarządzający formułuje — w miarę potrzeby
— pytania szczegółowe. Podanie terminu dostarczenia opinii jest związane z czasem
trwania postępowania (dochodzenia lub śledztwa). Termin dostarczenia opinii określa się,
podając konkretną datę (np. 12 grudnia 2010 r.) lub okres (np. miesiąc, dwa tygodnie).
W sytuacji, gdy niemożliwe będzie dotrzymanie wyznaczonego terminu dostarczenia opinii,
biegły informuje organ procesowy o przypuszczalnym czasie jej wydania. Informacja ta
umożliwi podjęcie przez oczekującego na opinię określonych decyzji, np. zawieszenie
postępowania, poszukiwanie innego biegłego.
Redagując pytania szczegółowe, należy przestrzegać następujących zasad:
— nie wolno stawiać pytań wykraczających poza dziedzinę wiedzy, którą reprezentuje
powoływany biegły;
— nie należy stawiać pytań dotyczących zagadnień, których rozwiązanie przekracza sferę
poznania (w danym czasie i przy określonym rozwoju nauki);
— pytania powinny dotyczyć faktów, których wyjaśnienie jest niezbędne do rozstrzyg-
nięcia sprawy;
— pytania należy uszeregować — od ogólnych do bardziej szczegółowych;
— pytania winny być zwięzłe i jasne;
— nie należy stawiać pytań sugestywnych;
— pytania nie mogą dotyczyć problemów, które powinien samodzielnie rozstrzygnąć
prowadzący postępowanie;
— nie należy stawiać pytań z zakresu prawa własnego stanowionego (w tej dziedzinie
biegłym jest sędzia) — prawo obce może być przedmiotem ekspertyzy;
— nie wolno stawiać pytań dotyczących stopnia winy podejrzanego (oskarżonego).
Organ procesowy zlecający przeprowadzenie ekspertyzy może, w miarę potrzeby, udo-
stępnić biegłemu akta postępowania oraz być obecny podczas wykonywania niektórych
lub wszystkich badań. Również organ procesowy decyduje o formie złożenia opinii — ustnie
lub na piśmie. Zdecydowana większość opinii jest sporządzana w formie pisemnej. Opinie
ustne są składane najczęściej na rozprawach lub w trakcie przeprowadzanych kryminali-
stycznych czynności dowodowych (w trakcie oględzin, eksperymentu procesowo-krymi-
nalistycznego).