Na podstawie obserwacji śladów użycia broni palnej podczas oględzin miejsca zdarzenia
można ustalić:
— otwór wlotowy i wylotowy. Jest to możliwe wtedy, gdy dookoła uszkodzenia znajdują się ślady
mechanicznego i termicznego działania gazów, sadzy powystrzałowej, cząstki niespalonego
prochu, smar itp., gdy kanał postrzałowy jest nieprzelotowy, a wewnątrz tkwi pocisk (śrut)
oraz gdy występują cechy charakterystyczne dla otworu wlotowego lub wylotowego typowe
dla materiału przeszkody, np. blachy, szkła. Wątpliwości dotyczące określenia otworu wlo-
towego i wylotowego może rozstrzygnąć badanie w ramach ekspertyzy;
— tor i kierunek lotu pocisku. Jest to możliwe, jeśli znane są:
• miejsce ugodzenia pocisku w przeszkodę,
• kąt, pod którym pocisk przebił przeszkodę,
• przeszkody (co najmniej dwie) ugodzone przez ten sam pocisk,
• miejsce strzału i jedna przestrzelina lub miejsce, gdzie pocisk utkwił w przeszkodzie;
— odległość, z jakiej strzelano. Jej określenie jest możliwe na podstawie stwierdzenia
skutków zjawisk towarzyszących strzałowi. Wyróżnia się następujące zakresy odle-
głości strzału:
• z oddali,
• z pobliża,
• z przyłożenia,
• z przyciśnięcia.
Za strzał z pobliża należy uznać strzał z takiego dystansu, przy którym można wykryć na
ostrzelanej powierzchni przeszkody ślady przynajmniej jednego ze zjawisk towarzyszących
strzałowi — opalenia, rozdarcia wlotowego, osmalenia lub wyrzutu ziaren niespalonego
prochu. Górną granicę odległości strzału kwalifikowanego jako strzał z pobliża wyznacza
dolot niespalonych ziaren prochu. Inne zjawiska oddziałują na powierzchnię przeszkody
przy mniejszych odległościach. Strzałem z oddali jest taki strzał, który nie spowodował na
powierzchni przeszkody śladów typowych dla strzału danego z pobliża. Za strzał z przy-
łożenia uznaje się strzał dany w sytuacji, gdy wylot lufy (względnie czołowa część tzw.
urządzenia wylotowego broni) dotyka powierzchni przeszkody.
Przy strzale z przyciśnięcia lufa broni jest mocno dociśnięta do przeszkody i pozwala
ustalić:
— pozycję ofiary w momencie strzału. Jej określenie jest możliwe na podstawie ustalenia
otworów wlotowego i wylotowego, uszkodzeń odzieży, toru i kierunku lotu pocisku.
Wnioskując o pozycji ofiary, należy brać pod uwagę ślady na ciele, na odzieży oraz
w pobliżu ciała ofiary i zastaną na miejscu zdarzenia sytuację. Ustalenie tych wszyst-
kich danych pozwoli na ocenę okoliczności, w jakich doszło do powstania rany
postrzałowej — samobójstwo, zabójstwo lub nieszczęśliwy wypadek;
— typ i kaliber broni. Ustala się na podstawie zmierzonej wartości średnicy otworu
postrzałowego. Należy jednak brać pod uwagę rodzaj podłoża, wpływa ono bowiem
na wielkość otworów postrzałowych. Dokładniej można określić kaliber broni, dys-
ponując łuską lub pociskiem. Naboje tego samego kalibru mogą być odstrzelone
z różnych typów i wzorów broni. Wnioskując o typie broni (bez badania laborato-
ryjnego), należy — poza kalibrem — ustalić, zwłaszcza w terenie otwartym, rozrzut
łusek, który jest właściwością charakterystyczną dla danego typu i wzoru broni. Po
ustaleniu miejsca, z którego strzelano, należy zmierzyć odległość i kąt, pod którym
zostały wyrzucone łuski i, korzystając z tablic oraz albumów, ustalić typ i wzór użytej
broni palnej. W formułowaniu wniosków należy zachować daleko idącą ostrożność,
bo np. lekka zmiana położenia broni (w płaszczyźnie pionowej) skutkuje zmianą
parametrów kąta i odległości rozrzutu łusek.
można ustalić:
— otwór wlotowy i wylotowy. Jest to możliwe wtedy, gdy dookoła uszkodzenia znajdują się ślady
mechanicznego i termicznego działania gazów, sadzy powystrzałowej, cząstki niespalonego
prochu, smar itp., gdy kanał postrzałowy jest nieprzelotowy, a wewnątrz tkwi pocisk (śrut)
oraz gdy występują cechy charakterystyczne dla otworu wlotowego lub wylotowego typowe
dla materiału przeszkody, np. blachy, szkła. Wątpliwości dotyczące określenia otworu wlo-
towego i wylotowego może rozstrzygnąć badanie w ramach ekspertyzy;
— tor i kierunek lotu pocisku. Jest to możliwe, jeśli znane są:
• miejsce ugodzenia pocisku w przeszkodę,
• kąt, pod którym pocisk przebił przeszkodę,
• przeszkody (co najmniej dwie) ugodzone przez ten sam pocisk,
• miejsce strzału i jedna przestrzelina lub miejsce, gdzie pocisk utkwił w przeszkodzie;
— odległość, z jakiej strzelano. Jej określenie jest możliwe na podstawie stwierdzenia
skutków zjawisk towarzyszących strzałowi. Wyróżnia się następujące zakresy odle-
głości strzału:
• z oddali,
• z pobliża,
• z przyłożenia,
• z przyciśnięcia.
Za strzał z pobliża należy uznać strzał z takiego dystansu, przy którym można wykryć na
ostrzelanej powierzchni przeszkody ślady przynajmniej jednego ze zjawisk towarzyszących
strzałowi — opalenia, rozdarcia wlotowego, osmalenia lub wyrzutu ziaren niespalonego
prochu. Górną granicę odległości strzału kwalifikowanego jako strzał z pobliża wyznacza
dolot niespalonych ziaren prochu. Inne zjawiska oddziałują na powierzchnię przeszkody
przy mniejszych odległościach. Strzałem z oddali jest taki strzał, który nie spowodował na
powierzchni przeszkody śladów typowych dla strzału danego z pobliża. Za strzał z przy-
łożenia uznaje się strzał dany w sytuacji, gdy wylot lufy (względnie czołowa część tzw.
urządzenia wylotowego broni) dotyka powierzchni przeszkody.
Przy strzale z przyciśnięcia lufa broni jest mocno dociśnięta do przeszkody i pozwala
ustalić:
— pozycję ofiary w momencie strzału. Jej określenie jest możliwe na podstawie ustalenia
otworów wlotowego i wylotowego, uszkodzeń odzieży, toru i kierunku lotu pocisku.
Wnioskując o pozycji ofiary, należy brać pod uwagę ślady na ciele, na odzieży oraz
w pobliżu ciała ofiary i zastaną na miejscu zdarzenia sytuację. Ustalenie tych wszyst-
kich danych pozwoli na ocenę okoliczności, w jakich doszło do powstania rany
postrzałowej — samobójstwo, zabójstwo lub nieszczęśliwy wypadek;
— typ i kaliber broni. Ustala się na podstawie zmierzonej wartości średnicy otworu
postrzałowego. Należy jednak brać pod uwagę rodzaj podłoża, wpływa ono bowiem
na wielkość otworów postrzałowych. Dokładniej można określić kaliber broni, dys-
ponując łuską lub pociskiem. Naboje tego samego kalibru mogą być odstrzelone
z różnych typów i wzorów broni. Wnioskując o typie broni (bez badania laborato-
ryjnego), należy — poza kalibrem — ustalić, zwłaszcza w terenie otwartym, rozrzut
łusek, który jest właściwością charakterystyczną dla danego typu i wzoru broni. Po
ustaleniu miejsca, z którego strzelano, należy zmierzyć odległość i kąt, pod którym
zostały wyrzucone łuski i, korzystając z tablic oraz albumów, ustalić typ i wzór użytej
broni palnej. W formułowaniu wniosków należy zachować daleko idącą ostrożność,
bo np. lekka zmiana położenia broni (w płaszczyźnie pionowej) skutkuje zmianą
parametrów kąta i odległości rozrzutu łusek.